Yetiştirici koşullarındaki türk saanen keçilerinde süt verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet Barış Cinoğlu

Danışman: Aynur Konyalı

Özet:

Bu çalışma yarı entansif yetiştirici koşullarında Türk Saanen keçilerinin süt verim özellikleri ile süt kompozisyonunun belirlenmesi, aynı işletmede yıllar bazında veya farklı yıllarda farklı işletmelerde laktasyon süreleri, laktasyon süt verimleri ve bileşenlerinin ortaya konması amacıyla yapılmıştır. Çalışma, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından finanse edilen "Çanakkale İli Halk Elinde Türk Saanen Keçisinin Islahı Projesi" kapsamında yer alan seçilmiş toplam 9 işletmede 1093 baş Türk Saanen ırkı keçi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Laktasyon süreleri ve laktasyon süt verimlerine dair bilgiler değerlendirilerek analizler yapılmıştır. Günlük ortalama süt verimine ait en küçük kareler ortalaması işletmeler ortalaması 2,15 L olarak saptanmıştır. İşletme-Yıl, hayvanın yaşı, doğum tipi ve kontrol günü (her bir işletme-yıl için) istatistiksel olarak önemli etkiye sahiptir (Pişletme-Yıl=<0,0001, PYaş=<0,0001, PDoğum Tipi=<0,0012 ve PKontrol(İşletme-Yıl)=<0,0001,). Yaş ve doğum tipi arttıkça ortalama günlük süt verimi artmaktadır. Laktasyon süt verimine ilişkin işletmelerdeki en küçük kareler ortalama değeri 411,49 L olarak tespit edilmiştir. İşletme-Yıl, hayvanın yaşı ve doğum tipi laktasyon verimi üzerinde önemli bir farklılık oluşturmaktadır (Pişletme-Yıl=<0,0001, PYaş=<0,0001, PDoğum Tipi=<0,0199). Laktasyon süresi ise 187,22 gün olarak belirlenmiştir. Laktasyon süresi bakımından işletme-yıllar, yaşlar ve doğum tipi arasındaki farklılık istatistiksel olarak önemlidir (Pişletme-Yıl=<0,0001, PYaş=<0,0006, PDoğum Tipi=<0,0108). Gerek laktasyon verimi gerekse laktasyon süresi yaşla beraber artmakta, ancak çoğuz doğum oranı arttıkça laktasyon süresinde kısalma olduğu gözlenmektedir. Sütteki kuru madde oranı %8,36 ile %9,35 arasında değişirken süt yağı oranı en düşük %3,63, en yüksek %4,80 arasında tespit edilmiştir. İşletmelerdeki süt verim ve bileşenleri arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak da önemlidir. Ülkemiz koşullarında yetiştiricilerimizin kayıt tutma isteksizliği ve bilinçsizliği, özellikle süt verimi ve bileşenlerine ilişkin yapılabilecek ıslah çalışması açısından olumsuz bir etmen gibi görünmektedir. Bu bağlamda ek desteklemeler yapılabileceği gibi, kaliteye göre destekleme yapılması da teşvik edici olacaktır. Ayrıca, yetiştirici bilincinin artırılması, süt verim denetimlerinin doğru bir şekilde yapılması, uygun çevre koşullarının oluşturulması ve hayvanın özellikleri göz önünde bulundurularak daha pratik ve ekonomik yöntemlerin geliştirilmesi, toplanan verim kayıtlarının güvenilirliğini artıracaktır. Anahtar sözcükler: Laktasyon, Süt Verim, Süt Kompozisyonu, Türk Saanen