Akademik Veri Yönetim Sistemi
Acak M. (Yürütücü), Aydeğer C., Uzun M., Aykora D., Özen G., Güngör B.
TÜBİTAK Projesi, 2024 - 2025
Sporda üst
düzey performans, uzun süreli düzenli antrenmanlar sonucunda bedenin fiziksel,
fizyolojik, psikolojik ve zihinsel adaptasyonu sonucu gerçekleşir. Günümüzde
elit sporcular müsabaka ve yarışmalara hazırlık için müsabaka günü hariç
haftada 5-7 gün antrenman yapmaktadır. Antrenmanlar sporcuların performans
gelişimi için en belirleyici unsurdur. Bu doğrultuda sporcular müsabakalara
hazırlık dönemlerinde yüksek şiddetli ve devamlı fiziksel yüklenmeler
yapmaktadır. Bu yüklenmelerle fizyolojik olarak metabolizmada
süperkompenzasyonu tetiklemek ve fiziksel performansın artması amaçlanır.
Sporcular için süperkompenzasyon sağlamada antrenmanlardaki yüklenme ve
egzersiz uygulamaları etkili olsa da özellikle antrenman sonrası beslenme ve
rejenerasyon stratejileri de oldukça belirleyicilerdir (Norton ve Eston, 2019).
Günümüzde
bilgiye erişim kaynaklarının gelişimiyle birlikte amatör seviyeden elit düzeye
kadar antrenman uygulamalarında planlama ve içerik bakımından büyük bir
farklılık bulunmamaktadır. Ancak elit düzeyde maksimum performans düzeylerine
ulaşmadaki anahtar faktörlerden biri güncel teknoloji ve bilimsel bulgulara
dayalı beslenme ve toparlanma uygulamalarıdır. Rejenerasyon özellikle sık
antrenman ve müsabaka periyodunda harcanan yüksek efor sonrası sporcuların tekrar
yüksek performans sergileyebilmesi için vücudun fizyolojik ve zihinsel olarak
yenilenme ve toparlanma sürecidir. Genellikle bir sporcunun yüksek yoğunluklu
ağır bir antrenman veya müsabaka sonrası toparlanma süresi yaklaşık 24-72 saati
bulmaktadır. Branşlara göre değişmekle birlikte elit sporcuların çoğu zaman bir
turnuvadan veya antrenmanlardan 24 saat sonra tekrar başka bir yüklenme veya
müsabakaya çıkmaları gerekir. Bu dönemlerde sporcular toparlanma için yeterli
dinlenme zamanını bulamamaktadır. Bu durum sporcularda ciddi performans
kayıplarına ve sakatlıklara neden olmaktadır (Frank, 2014; Rountree, 2011). Bu
bağlamda günümüzde spor bilimlerinde dinlenme periyodunun daha verimli
geçmesini sağlayacak ve rejenerasyonu hızlandıracak uygulamaların
geliştirilmesi için bilimsel çalışmalar yoğun bir şekilde devam etmekte ve
teknolojik yenilikler bu alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Egzersiz
sonrası toparlanma süresini hızlandırmak amacı ile yeni bir uygulamanın
etkilerini araştıracak olması projemizin özgün yönlerinden bir tanesidir.