Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kök Ş. (Yürütücü), Kasap İ., Karabacak E., YAŞAR İ.
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2024
Asya ve Avrupa kıtaları arasında bir köprü konumunda
olan Türkiye oldukça zengin faunal ve floral organizmaya ev sahipliği
yapmasının yanı sıra bu bitkilerin üzerinde yaşamını devam ettirmeye çalışan
oldukça fazla sayıda faunal organizmayı da barındırmaktadır. Türkiye’nin en
önemli biyolojik çeşitlilik noktalarından olan Kaz Dağları (Ida) endemik ve
nadir bitki türlerine ev sahipliği yapan en önemli doğal alanlardan biridir. Afitler
(Hemiptera: Aphididae) konukçu bitkilerine spesifik olmaları, kısa ve karmaşık
hayat döngüleri, konukçu bitkileri arasında göç davranışı göstermesi, döngüsel
partenogenetik üreme şekilleri ve hızlı popülasyon artışları gibi özellikleri
bakımından önemli böcek grupları arasında yer almaktadır. Afitlerin konukçu
bitkileri ile sıkı bir ilişkiye sahip olduğu ve farklı konukçu desenlerinin
afitlerin tür çeşitliliği üzerine önemli etkilerinin olduğu göz önüne
alındığında, florasında çok sayıda endemik ve nadir bitki türünü barındıran Kaz
Dağları gibi özel biyoçeşitlilik alanlarının endemik ve yeni afit türlerinin
ortaya çıkarılmasına oldukça önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Kaz Dağları'nın
floral endemizmi göz önünde bulundurulduğunda, bölgede yaprak biti gibi bitki
özü emerek beslenen ve konukçu bitki türlerine özelleşmiş böcek grupları
üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamış olması önemli bir eksiklik olarak
düşünülmektedir. Bölgede endemik bitkiler üzerindeki afitleri belirlemeye
yönelik herhangi bir çalışmanın olmamasından yola çıkarak, bu proje ile 2023
yılı Nisan-Eylül ayları arasında ülkemizin en özel floral biyoçeşitlilik
alanlarından biri olan Kaz Dağları’nda endemik bitki türleri üzerinde beslenen
afit türlerini tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Sonuç olarak, bu proje ile
bölgedeki endemik afit türlerinin çeşitliliğinin ortaya çıkarılması, dünya ve
Türkiye afit faunalarına yeni türlerin eklenmesi ve afit-endemik konukçu bitki
etkileşimlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Ayrıca proje sonucunda teşhis edilecek afit türlerinin
Türkiye endemik afitleri listesinin oluşturulmasına katkı sağlayacağı
düşünülmektedir.