Alatürk F. (Yürütücü), Baytekin H., Gökkuş A., Ali B., Demirel K., Özelkan E., et al.
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2023
Şeker sorgum
yüksek kütle verimi ile etanol üretiminde kullanılmasının yanında, yeşil ot ve
silaj üretimine de uygundur. Kütle verimi silaj sorguma yakın, silaj mısırdan
yüksektir. Sorgum x sudanotu melezleri (SSM) ise dünyada olduğu gibi ülkemizde
de yeşil ot, kuru ot ve silaj üretimi ile paket ot (haylaj) ve otlatma amacıyla
kullanılmaktadır. Kurağa son derece dayanıklı olan bu türler, genellikle
sulanan alanlarda yetiştirilmekte ve kısıtlı suyu daha verimli bir şekilde
kullanmaktadır.
Bu
araştırma, şeker sorgum ve SSM çeşitlerinde farklı biçim yükseklikleri ve bitki
örneklemeleri ile kütle üretimi, büyüme seyri, C/N kullanım etkinliği ve
hidrosiyanik asit (HCN) içeriği ile yem kalite özelliklerindeki değişimi tespit
etmek amacıyla 2020 ve 2021 yıllarında yazlık ana ürün yetiştirme mevsiminde
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi araştırma alanında
yürütülecektir. Bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak
kurulacak araştırmada, ana parselleri çeşitler (erkenci ve geçci olmak üzere
şeker sorgum ve SSM’de ikişer çeşit), alt parselleri ise biçim yükseklikleri
(bitki boyu 30, 60, 90, 120, 150 cm olduğunda ve fizyolojik olum döneminde
hasat) oluşturacaktır.
Şeker sorgum
ve SSM biçimden sonra yeniden gelişme yeteneğine sahip olup, yetiştirme
mevsiminin uzunluğuna göre 2 ile 4 arasında veya daha fazla biçilebilmektedir.
Biçim yüksekliği, her iki ürün gurubunda büyüme seyri, kütle verimi, yeniden
gelişme hızı, C/N oranı, HCN içeriği ve yem kalite özelliklerini doğrudan
etkilemektedir. Bu sebeple bu projede çıkıştan itibaren bütün biçim
zamanlarında ve 10 günde bir alınacak köklü bitki örnekleriyle hem büyüme
grafiği hem de yeniden gelişme hızı tespit edilecektir. Aynı zamanda, biçim
yüksekliklerine bağlı olarak kuru madde birikimi, mineral bileşimi, C/N oranı
ve HCN içeriği izlenecektir. Bunun için gözlem, analiz ve hiperspektral ölçüm
yöntemleri kullanılacaktır. Ayrıca bitkilerdeki zararlı böcek popülasyonu ve
bunun tür ve biçim yüksekliklerine göre değişimi de ele alınacaktır. Çalışma
sahasına kurulacak mini meteoroloji istasyonu aracılığı ile ölçülen
meteorolojik değişkenler ile arazi ve laboratuvar ölçümleri ve hiperspektral
ölçüm verileri ilişkilendirilecek ve meteorolojik değişkenlerin bitki
gelişimine olan etkisi araştırılacaktır.
Araştırmanın
yürütülmesiyle;
1. Şeker
sorgum ve SSM’de büyüme ve yeniden gelişme grafikleri çıkarılacaktır.
2. Biçim
yüksekliklerinin kütle verimleri üzerindeki etkileri belirlenecektir.
3.
Çeşitlerin karbon depolama potansiyelleri ve azot kullanım etkinlikleri tespit
edilecektir.
4.
Bitkilerin gelişim durumlarına göre bünyesindeki HCN seviyesindeki değişim
izlenecektir.
5.
Tekrarlanan her hasatta elde edilen örneklerde verim ve kalite özellikleri
belirlenerek, otlatma veya biçim yönetimi ilkeleri belirlenecektir.
6. Bütün
uygulamalarda fotometrik analizler yapılarak, incelenen özellikler dijital
ortama aktarılacak, büyüme faktörleri fotometrik olarak takip edilebilecektir.
7. Arazide
bitkisel ölçümlerle eş zamanlı olarak spektroradyometrik ölçümler
gerçekleştirilecektir. Elde edilecek hiperspektral uzaktan algılama verileri ve
oluşturulacak indisler kullanılarak bitkinin gelişimi ve içeriklerinin
analizi-modellemesi yapılacaktır.
8. Zararlı
böcek popülasyonu takip edilecektir.