Akademik Veri Yönetim Sistemi
ACAK M. (Yürütücü), ŞAHİN Ö. İ.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Y.Lisans, 2024 - Devam Ediyor
Bu araştırmanın amacı, genç futbolcularda uyku kalitesi ile atletik performans arasındaki ilişkiyi incelemek ve iç saha ile deplasman maçları öncesi ve sonrası oluşan uyku desenlerinin performansa etkilerini değerlendirmektir. Araştırmanın örneklemini, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) U19 Elit A Gelişim Ligi’nde mücadele eden Kasımpaşa Spor Kulübü U19 takımında düzenli olaraka forma giyen 10 erkek futbolcu (17–19 yaş) oluşturmuştur. Araştırmada bağımsız değişkenler, uykuya ilişkin ölçümler (toplam uyku süresi, REM uykusu, derin uyku, hafif uyku), rakım düzeyi ve maç türüdür (iç saha/deplasman). Bağımlı değişkenler ise atletik performans ölçütleri olarak belirlenmiş olup, bunlar arasında 15–20 m, 20–25 m, >25 m sprint mesafeleri, toplam koşu mesafesi, sprint sayısı ve ivmelenme sayısı yer almaktadır. Veriler, Huawei Watch Fit 3 akıllı bileklik ile uyku parametreleri ve STATSports Viper GPS cihazı ile maç performansına ilişkin kinematik ölçümler alınarak toplanmıştır. Ölçümler arasında toplam uyku süresi, REM uyku süresi, derin uyku süresi ve hafif uyku süresi yer almaktadır. Performans ölçümleri ise GPS ile toplam koşu mesafesi, belirli hız aralıklarında koşu mesafeleri, sprint ve ivmelenme sayıları olarak kaydedilmiştir. Verilerin analizinde SPSS paket programları kullanılmış; normallik kontrolleri çarpıklık ve basıklık değerleri ile yapılmış, verilerin analizinde bağımsız örneklemler t-testi, korelasyon ve çoklu regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, deplasman maçlarında REM uyku süresi iç saha maçlarına göre anlamlı derecede daha yüksek bulunmuştur (p<0.01), iç saha maçlarında ise hafif uyku süresi daha yüksektir (p<0.05). Ayrıca yüksek rakımda hem toplam uyku süresi hem de derin uyku süresi düşük rakıma kıyasla anlamlı şekilde artmıştır (p<0.05). Performans verilerine bakıldığında, deplasman maçlarında 20–25 m ve >25 m sprint mesafeleri ile ivmelenme sayıları anlamlı şekilde daha yüksek çıkmıştır (p<0.05). Korelasyon analizlerinde, toplam uyku süresi ve derin uyku süresi ile 15–20 m sprint mesafesi arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler gözlenmiştir (p<0.05). Regresyon analizleri ise REM uyku süresinin 15–20 m sprint performansı üzerinde negatif etkisi olduğunu ortaya koymuştur (p<0.05). Bununla birlikte, diğer performans değişkenleri ile uyku süresi arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Sonuç olarak, çalışma bulguları, özellikle derin uyku süresinin kısa mesafe koşu performansı üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu; REM uykusunun ise performansa etkisinin sınırlı ya da olumsuz olabileceğini göstermektedir. Deplasman maçlarının uyku düzenini daha fazla bozduğu ve bunun bazı fiziksel performans parametrelerini etkilediği görülmektedir. Bu bağlamda, sporcularda kişiselleştirilmiş uyku stratejilerinin geliştirilmesi, performansın artırılması ve toparlanmanın optimize edilmesi açısından önem arz etmektedir.