Demirer V., Timur S., Timur B., Yalçınkaya Önder E., Zorluoğlu S. L., Baturay M. H., et al.
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2023
21. yüzyılda sahip olunması gereken en önemli beceriler arasında yer alan bilimsel süreç becerileri (NCREL 2003; NSF, 2000), çocukların zihinsel gelişimlerine önemli katkılar sağlayan üst düzey düşünme becerilerinin kazandırılmasında çok önemli rol oynarlar. Bilimsel süreç becerileri (BSB), bilgi oluşturma, problemler üzerinde düşünme ve sonuçları formüle etmede kullandığımız düşünme becerileridir. TIMSS ve PISA gibi uluslararası sınavlarda ülkemizdeki öğrencilerin yeterli düzeyde başarı sağlayamadığı göz önünde bulundurulduğunda, ülkemizde okullarımızda gerçekleştirilen uygulamalarda özellikle bilimsel süreç becerilerinin öğrencilere yeterince kazandırılamadığını söyleyebiliriz. Bu beceriler, eğitim ortamlarında öğrenilen bilgilerin günlük yaşama aktarılmasında oldukça önemlidir. Ayrıca bu becerilerin öğretimine yönelik gerçekleştirilen bilimsel çalışmaların konularına bakıldığında yeni nesil teknolojilerin bilimsel süreç becerilerini kazandırmaya yönelik çalışmalarının eksikliği göze çarpmaktadır.
Bu bağlamda proje kapsamında öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmek amacıyla Web tabanlı, 5E öğrenme modeline dayalı ve AG destekli bir aktif öğrenme ve değerlendirme sistemi (BSB-AÖS) geliştirilecektir. Çevrimiçi ortamda geliştirilecek aktif öğrenme sisteminin, yapılandırmacı bir yaklaşım sunan 5E öğrenme modeline dayandırılması sebebiyle, öğrencilerin öz-düzenlemeli öğrenme ve üst düzey düşünme becerilerinin gelişimine katkı sağlayacağı ve bu sistemde yer alacak AG teknolojisi destekli etkinliklerin ise öğrencileri öğrenme sürecinde aktif kılacağı ve motive edeceği öngörülmektedir. Geliştirilecek bu Web tabanlı aktif öğrenme sistemi esnek ve dinamik bir yapıya sahip olduğundan ortaokul öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin kazandırılmasında kullanılabileceği gibi diğer öğretim seviyelerinden de kullanılabilecektir. Bu sistem öğrencilerin ilgi ve motivasyonlarını artırmanın yanında sınıf dışında, yaparak yaşayarak öğrenme, etkinlikleri tekrar yapabilme ve bu sayede öğrenmelerini pekiştirme imkanı sunacaktır. Aynı zamanda bu sistemin bilimsel süreç becerilerinin kazandırılması konusunda tecrübeye sahip olmayan öğretmen ve öğretmen adaylarını bilimsel süreç becerilerini anlamaları ve öğrencilere kazandırmaları konusunda bilgi ve becerilerinin arttırılmasında destek olacağı öngörülmektedir. Sistemde yer alacak AG uygulamalarının, 3B görselleştirme ve canlandırma özelliği, bilimsel süreç becerilerinin kazandırılmasında öğrencilerin soyut kavramları somut bir şekilde öğrenmelerine yardımcı olacak, öğrencilerin kendi çalışma ortamlarında bireysel olarak deney yapmalarına imkan sağlayacaktır. Ayrıca öğrenciler tehlike arz eden deneyleri aslına uygun olarak güvenli bir şekilde yapabileceklerdir. Bu teknolojinin herhangi bir mobil aygıt ile kolaylıkla kullanılabilir olması erişilebilirlik ve fırsat eşitliği açısından avantaj sağlamaktadır. Hem eğitim teknolojisi hem de fen bilimleri alan uzmanlarının bir araya gelerek disiplinler arası bir iş birliği içerisinde geliştirecekleri aktif öğrenme sistemi, öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesine olumlu yönde katkı sunacaktır. Geliştirilecek bu Web tabanlı aktif öğrenme sistemi esnek ve dinamik bir yapıya sahip olduğundan ortaokul öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesinde kullanılabileceği gibi diğer öğretim seviyelerinden de kullanılabilecektir.
Proje kapsamında iki aşamalı bir araştırma süreci ele alınacak olup, birinci aşamada Tasarım Tabanlı Araştırma, ikinci aşamada ise Karma Araştırma Yöntemi kullanılacaktır. Tasarım Tabanlı Araştırma (TTA) sürecinde; BSB-AÖS sisteminin ortaya çıkarılmasında analiz, tasarım, geliştirme ve iyileştirme süreçlerini içeren döngüsel bir süreç ele alınacaktır. Karma Araştırma Yönteminde desen olarak Yakınsayan Paralel Karma Desen kullanılacaktır. Böylece nicel ve nitel araştırmalardan elde edilen veriler eşzamanlı toplanacak ve bulgular karşılaştırmalı olarak yorumlanacaktır.
Sonuç olarak MEB’in “2023 Eğitim Vizyonu” kapsamında ele aldığı ve “Öğrenme Süreçlerinde Dijital İçerik ve Beceri Destekli Dönüşüm” başlığı altında ifade edildiği gibi; proje kapsamında üretilecek Web Tabanlı ve AG destekli Aktif Öğrenme Sisteminin, öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirme sürecinde daha etkin, uygulamalı ve aktif biçimde rol almalarını sağlayacak yeni nesil teknolojik araçları öğrenme süreçlerine dahil edecek ve öğretmenlerin de bu teknolojileri etkin bir şekilde kullanma ve teknoloji destekli eğitim içerikleri geliştirme kültürü kazanmalarına imkan tanıyacağı düşünülmektedir.