Akademik Veri Yönetim Sistemi
Öztürk H.(Yürütücü), Çalbayram N., Küçük S., Altundağ Dündar S., Kahriman İ.
TÜBİTAK Projesi, 2014 - 2016
Sağlık kurumlarının önemli problemlerinden biri olan hatalı tıbbi uygulamalar/tıbbi hatalar, eğitimleri gereği klinik uygulamalara çıkan öğrenciler tarafından yapılabilmektedir. Bu proje çalışması, öğrenci hemşirelere yönelik Tıbbi Hata Tespit Ölçeği (THÖ) geliştirmek, hatalı uygulamaları/tıbbi hataları ve nedenlerini saptamak, tıbbi hataları önleme ve hasta güvenliğini sağlamaya yönelik bir eğitim rehberi geliştirmek, teorik ve uygulamalı sümilasyon eğitimleri yapmak ve etkinliğini değerlendirmek için yapılmıştır.
Ölçek çalışması, iki üniversitenin hemşirelik bölümünde okuyan 662 öğrenci ile 94 maddeden oluşan taslak ölçek ile gerçekleştirilirken, tıbbi hata ve nedenlerini belirlemeye yönelik çalışma, 12 üniversitenin hemşirelik bölümünde 2.,3.,4. sınıflarda öğrenim gören tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 1067 öğrenci hemşire ile yürütülmüştür. Veriler bilgi formu, anket ve THÖ ile toplanmıştır. Teorik ve uygulamalı senaryolu simulasyon eğitimi ise bir üniversitenin hemşirelik bölümde okuyan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Dersini (ÇSHH) alan deney ve kontrol grubu olmak üzere toplam 62 öğrenci ile ön-son test, kontrol listeleri aracı ile ön ve son kontrol ile gerçekleştirilmiştir.
Bulgulara göre ölçek, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ve güvenirlik testleri sonuçlarına göre geçerli ve güvenilir bir ölçektir. Tıbbi hata ve nedenlerine yönelik çalışmanın sonuçlarına göre öğrencilerin %28’i hatalı tibbi uygulama/tıbbi hata yapmış ve bu hataları daha çok hemşirelik esasları ve iç hastalıkları dersi uygulamasında ve hastanelerin servislerinde gerçekleştirmişlerdir. Ayrıca, öğrenciler bu hataların tecrübesizliklerinden (%74), hemşirelerin (%60.9) ve sağlık ekibinin (%52.5) öğretici tavır göstermemesinden, hemşireliğin sürekli dikkat gerektirmesinden (%63.8), sistem ve koşulların yetersizliğine bağlı öğrencilerin bir çalışan gibi işlerde kullanılmasından (%48), öğrenci sayısının çokluğundan (%55), hastaların öğrencilere güvenmemesinden (%66.7) kaynaklandığını belirtmiştir. Bununla birlikte, THÖ göre öğrenciler kan/ürünleri transfüzyonu ve enfeksiyon boyutlarında hatalara karşı dikkatli davranırken ilaç uygulamaları boyutunda diğer boyutlara göre daha fazla iyileştirilmeye ihtiyaç duymaktadırlar. Son olarak, tıbbi hatalar ve hasta güvenliğine ilişkin öğrencilere yönelik yapılan teorik eğitimin ve uygulamalı simülasyon eğitiminin etkili olduğu saptanmıştır.