Davaya Bakmakta Olan Mahkeme Sıfatıyla Anayasa Mahkemesinin Siyasi Partiler Hukukuna Etkisi


Güler F.

Atlas 8th International Social Sciences Congress, Ankara, Türkiye, 10 Haziran 2021, ss.247-252

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.247-252
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Anayasa Mahkemesi kararları, her hukuk alanında farklı etkilere sahiptir. Bu etki düzeyinin yüksek olduğu hukuk alanlarından birisi ise siyasi partiler hukukudur. Anayasa Mahkemesinin, davaya bakmakta olan mahkeme sıfatıyla itiraz yoluna başvurduğu kararların biri hariç tamamı siyasi partiler hukuku ile ilgilidir. Bu çerçevede Anayasa Mahkemesinin siyasi partiler hukukuna etkisi iki başlık altında incelenmiştir. Birinci olarak Anayasa Mahkemesi (2001 yılı öncesi), laik Cumhuriyet ilkesinin ihlali iddiasıyla açılan davalarda (Milli Nizam Partisi, Refah Partisi, Fazilet Partisi) ilgili siyasi partilere savunma yapma imkânı sağlayan ve kapatılmalarını zorlaştıran hükümlerin iptal edilmesi yönünde karar vermiştir. İkinci olarak Anayasa Mahkemesi (2001 yılı sonrası), üst üste iki kez Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimlerine katılmayan siyasî partilerin kapatılmasını öngören düzenlemenin, kapanma kararının kapatma davasını hukuki sonuçlarını etkilemeyeceğine dair hükmün, ihtar kararına uymayan siyasi partilerin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına ilişkin düzenlemenin iptal edilmesi yönünde karar vermiştir. Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi 2001 yılı öncesi siyasi partilerin kapatılmasını kolaylaştıran, 2001 yılı sonrası ise siyasi partilere yaptırım uygulanmasını zorlaştıran bir yaklaşım ortaya koyduğu söylenebilir

Constitutional Court decisions have different effects in each branch of law. This effect is higher in the branch of political parties law. All but one of the decisions, that the Constitutional Court appeals concrete constitutionality review, are related to the law of political parties. The effect of the Constitutional Court on political parties law can be examined under two headings. Firstly, the Constitutional Court (before 2001), cases filed with the allegation of violation of the secular Republic principle (Milli Nizam Partisi, Refah Partisi, Fazilet Partisi), decided to annul the provisions that provided the relevant political parties with the opportunity to defend themselves and made them difficult to dissolve. Secondly, the Constitutional Court (after 2001); the provision stating the dissolution of political parties which twice in a row to don't attend the Grand National Assembly of Turkey's general elections , the provision stating that the closure decision will not affect the legal consequences of the dissolution case, regulation on deprivation of state asistance partially or completely for political parties which not apply the warning order, decided to cancel. In conclusion, it can be said that the Constitutional Court adopted an approach that facilitated the dissolution of political parties before 2001, and made it difficult to impose sanctions on political parties after 2001.