Çağatay Türkçesi Eserlerinden Garip Senem Şah (Dil İncelemesi - Metin - Aktarım).

Creative Commons License

EKER Ü.

Teke Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, cilt.6, sa.4, ss.2080-2113, 2017 (Hakemli Dergi)

Özet

Garip Senem gah Hikâyesi Anadolu ve Türkistan?da asırlar boyu söylenegelmiG ve bugüne kadar ulaGmıGtır. Hikâyenin bu denli sevilip benimsenmesi, Türk dünyasının değiGik bölgelerinde farklı varyantların oluGmasına neden olmuG, bunlar zaman zaman yazıya geçirilmiG, hatta bu metinler üzerinden tiyatro, opera, bale ve dramlar düzenlenmiGtir. Hikâyenin Türkmenistan, Özbekistan, Karakalpak, Kabardin, Karaim, Kazan, Uygur hatta Gürcü ve Ermeni varyantları da bulunmaktadır.  Bu çalıGmada Gsveçli müsteGrik Gunnar Jarring?in 1982 yılında Literary Texts From Kashgar adlı eseri içinde yayımladığı Çağatay Türkçesiyle yazılmıG Gharip Sannam Shah hikâyesinin dil özellikleri incelenmiGtir. ÇalıGmada dil incelemesinin yanı sıra metnin çevriyazısını ve Türkiye Türkçesine aktarımını da içermektedir. Metin kurulurken Batur ErGednov?un 1984 yılında Bulak dergisinde Garip ve Senem adıyla yayımladığı Uygur Türkçesi nüshasıyla karGılaGtırmalar yapılmıGtır. 

Anahtar Sözcükler: ÂGık Garip, Garip ve Senem gah, Çağatay Türkçesi, Gunnar Jarring, Uygur Türkçesi.

The Story of Gharip Sannam Shah (The Story of AGık Gharip) has been narrated for ages in Anatolia and Turkistan and has come to the present day from generation to generation via oral culture. It has been loved and internalized to such an extent that its different variations have been created in different regions of Turkic world, these different variations have been reported in written forms from time to time, and moreover theatres, operas, ballets and dramas have been organized based on these reports. There are other variations of the story in Turkmenistan, Uzbekistan, Karakalpak, Kabartay, Karayim, Kazan, Uyghur, and even in Armania and Georgia.
In this study, we examine and analyze the linguistic features of Gharip Sannam Shah which was written in Chagatai language and published by the Swedish orientalist Gunnar Jarring in 1982 inside his book Literary Texts From Kashgar. Besides the analysis of its language, the study also contains its transcription and intralingual translation to Turkey Turkish. Also in the study, the text has been compared with the Uyghur copy which was published by Batur ErGednov in the journal Bulak in 1984 under the title of Gharip ve Sannam.

Keywords: ÂGık Gharip, Gharip and Sannam Shah, Chagatai Turkish, Gunnar Jarring, Uyghur Turkish.