Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. Uluslararası 4. Ulusal Halk Sağlığı Hemşireliği Kongresi, 11 - 13 Ocak 2023, ss.1
Özden Erdem1, Saime Erol2, Neriman Ergüven2, Betül Kısaboyun2
2Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı
Amaç: Bu çalışma, adölesanlarda öfkenin davranışsal ve psikolojik ifadesi ve öfkenin yönetim şeklini belirlemek amacı ile yapıldı.
Gereç-Yöntem: Kesitsel türde yürütülen araştırma Ocak - Mayıs 2019 tarihleri arasında İstanbul ilinin bir ilçesine bağlı beş lisede gerçekleştirildi. Araştırmanın evrenini 3471 lise öğrencisi, örneklemini ise 910 öğrenci oluşturdu. Araştırmaya başlamadan önce bir üniversitenin Sağlık Bilimleri Enstitüsünün girişimsel olmayan klinik araştırmalar etik kurulundan 17.12.2018 tarihli 257 nolu onay alındı. Araştırmanın yapılacağı Milli Eğitim Bakanlığına bağlı liseler için İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden 17.04.2019 tarihli 59090411-20-E.7799329 sayılı izin alındı. Katılımcıların ve ailelerin yazılı izinleri alındı. Araştırmanın verileri sosyo-demografik özellikleri tanılama formu ve öfkenin davranışsal, psikolojik ifadesini ve öfke yönetimini içeren anket formu ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistik yöntemler ve kategorik değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanıldı.
Bulgular: Yaş ortalaması 15,98±,96 olan adölesanların %48,1’i kadın, %51,9’u erkekti, %11,8’inin kronik hastalığı vardı ve % 82,3’ü çekirdek aile yapısına sahipti. Adölesanların %46,3’ünün ayda bir ile üç kez öfke yaşadığı, %21’inin öfkelendiklerine karşı düşmanlık hissettiği ve %25,5’inin en çok alay edilmesine karşı öfkelendikleri bulundu. Öfkelendiğinde %66,3’ünün ortamdan uzaklaştığı, %60,8’inin kızgın olduğunu söylediği, %53,7’sinin ilgisini başka aktivitelere yönlendirdiği, %67,7’sinin özür dilenmesini beklediği, %62,2’sinin incinmiş hissettiği, %54,8’inin berbat hissettiği, %68’inin kendisini sakinleştirdiği, %66,2’sinin karşısındaki kişiyi sorunlu görmeyi seçtiği, %62,1’inin kendine güvenerek problemi akıl yolu ile çözümleme yoluna gittiği bulgusuna ulaşıldı.
Öfkelendiklerinde karşısındakine ve çevresindeki nesnelere fiziksel güç uygulayanların ve argo kelimeler kullananların daha çok erkekler olduğu; ağlayan ve ortamdan uzaklaşanların ise daha çok kadınlar olduğu, öfke yönetiminde erkeklerin kendini sakinleştirmeyi, kadınların ise daha fazla derin nefes almayı kullandıkları bulundu (p<.05).
Sonuç ve öneriler: Adölesanlarda öfkenin yaygın olarak görüldüğü, saldırganlık ve şiddet gibi olumsuz sonuçlara yol açtığı, özellikle erkeklerin etkili olmayan yöntemleri kullandığı, kendi kendilerini iyileştirmeye çalıştıkları ancak öfkelerini kontrol edemedikleri ve zarar verici davranışlar içinde oldukları belirlendi. Öfkelendiklerinde erkeklerin fiziksel, kadınların ise duygusal tepkiler verdikleri değerlendirildi.
Öfke ifadesinde ve yönetiminde cinsiyete göre farklılıklar olduğundan danışmanlıklarının iki ayrı grup oluşturularak yürütülmesi, öfke kontrolünde sorun yaşayan adölesanların ebeveynleri ile birlikte ele alınarak değerlendirilmesi ve adölesanların alay edilen ortamlardan korunması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Adölesan, Davranış, Hemşirelik, Öfke