Akademik Veri Yönetim Sistemi
ANKARA ÜNİVERSİTESİ DİL VE TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ DERGİSİ, cilt.58, sa.1, ss.301-336, 2018 (Hakemli Dergi)
Türklerin İslâmiyete geçişleri ve bunun nedenleri konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bu konuda öne sürülen görüşlerden birine göre, eski Türk inançları ile İslâmiyet arasında, özellikle de Te?ri ve Allah kavramlarında benzerlikler bulunması bu süreci hızlandırmıştır. Türklerin bu dönemdeki Te?ri algısı incelendiğinde, İslâm'daki Allah kavramıyla aralarında bazı benzerlikler olduğu görülmektedir. Ancak İslâm'daki katı Allah inancının tersine, Türklerin Te?ri algıları daha esnek olmuştur. Nitekim eski Türk inançları, İslâm'dan ve onun Allah kavramından benzerliklerin yanı sıra epey farklılıklar da göstermektedir. İki inanç arasındaki benzerlikler Türklerin İslâm'a geçişlerini belki kolaylaştırmış olsa da bu olayı zorlaştıran inançlar da var olmuştur. Türklerin Müslüman olmalarının pek çok farklı nedeninin bulunduğu da unutulmamalıdır. Çalışmamızda, dönemin kaynakları kullanılarak Türklerin İslâmiyete geçiş sürecindeki Te?ri algıları ile İslâm'daki Allah kavramı karşılaştırılmış, benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulmuştur.
Different views exist on the conversion of Turks to Islam and its reasons. According to one of these views, the existence of similarities between ancient Turkic beliefs and Islam, especially in the concepts of Tä?ri (Tengri) and Allah, speeded up this process. When the perception of Tä?ri among the Turks during this period is examined, it can be observed that it possessed some similarities with the concept of Allah in Islam. However, contrary to the strict belief of Allah in Islam, the perception of Tä?ri among Turks was more flexible. Indeed, ancient Turkic beliefs show quite many differences from Islam and its concept of Allah as well as they show some similarities. Even if the similarities between the two faiths may have made it easier for the conversion of Turks to Islam, beliefs that made this event more difficult also existed. It should also not be forgotten that the conversion of Turks to Islam had many different reasons. In our study, the perceptions of Tä?ri among Turks during their process of Islamization and the concept of Allah in Islam have been compared using the sources of the period, while similarities and differences between the two have been demonstrated.