Akademik Veri Yönetim Sistemi
SOSYAL, BEŞERİ VE İDARİ BİLİMLERDE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR, H. Hale Künüçen,Xatire QuIiyeva,Yılmaz Seçgin, Editör, Ekin Yayınevi, Bursa, ss.186-195, 2019
Teknolojik çevrenin değişmesi
ekonomik enstrümanların niteliğini ve niceliğini değiştirmektedir. Bununla
birlikte, teknoloji ve işletme ortamının artan dijitalleşmesi, sadece işletmelerin
nasıl çalıştığını değil; aynı zamanda bu bilgilerin dış paydaş gruplarına nasıl
iletildiğini de etkilemeye ve değiştirmeye devam etmektedir (Price, 2016 aktaran
Smith, 2018). Son yıllarda ortaya çıkan en önemli yeniliklerden biri Bitcoin ve
onun alt yapısını oluşturan blokzincir teknolojisidir. Blokzincir teknolojisi,
ilk dijital para birimi olan Bitcoin'in gelişimini desteklemek için Satoshi
Nakamoto adını kullanan bir kişi veya grup tarafından geliştirilmiştir (Haurie,
2017). Bitcoin, -bir merkezi olmaksızın- gerekli donanım ve yazılıma sahip ağdaki
herkes tarafından üretilebilen ve her hangi bir aracı kurum olmaksızın
elektronik ortamda transfer edilebilen sanal bir para birimidir. Blokzincir ise
işlemlerin gerçek zamanlı ve değiştirilemez şekilde kayıt altına alındığı, ağda
bulunan herkeste bir kopyası bulunan dijital bir kayıt defteri sistemidir. Bu yönüyle
blokzincir bir muhasebe teknolojisidir. Blokzincir temelde, işlemlerin, gerçek
zamanlı olarak, güvenilir ve değiştiremez biçimde saklanmasına ve doğrulanmasına
olanak sağlamaktadır. Blokzincirde sistemin yönetim ve kontrol yetkisi bir
bilgisayar ağına dağıtılmıştır. Bilgisayarlar ortak bir şekilde önceden
belirlenmiş sisteme gömülü protokollere uyarak kontrolleri yapar ve işlemleri
doğrularlar. Bireysel hatalardan kaçınmak için işlemlerin doğrulanması tek bir
merkez yerine bütün bilgisayarlarca ayrı ayrı yapılmaktadır. Bilgisayarlar
sistemin çalışmasını ortak olarak denetlerler ve böylece kayıtların tahrif edilmesi
engellenmiş olur (Dai, Wang ve Vasarhelyi, 2017). Blokzincir yaklaşımının dehası,
bir merkezi olmadan, gerçeğin kabul edilmiş tek bir versiyonunu, karmaşık bir fikir
birliği ve doğrulama sistemi kullanarak üretmek ve bu versiyonun, kalıcı olacak
şekilde kullanıcılara yayılmasını sağlamaktır (ICAEW, 2018). Blokzincirin çıkış
noktası ve halen en önemli kullanım alanı Bitcoin olmakla birlikte; finans sektörü,
kamu sektörü, akıllı kontratlar, nesnelerin interneti ve türevi pek çok alanda şimdiden
uygulamalarını görmek mümkündür. Böylesi geniş kullanım alanına sahip yenilikçi
bir teknolojinin muhasebe mesleği ve muhasebe bilgi sistemi üzerinde de etkileri
olacaktır. Blokzincir teknolojisi muhasebe işlemlerini kolaylaştırmakta, gerçek
zamanlı raporlamaya ve gerçek zamanlı denetime olanak sağlamaktadır (Alarcon ve
Ng, 2018). Blokzincir teknolojisi muhasebe mesleğini güçlü şekilde dönüştürme
potansiyeline sahiptir ve muhasebeyi, muhasebenin fonksiyonları, muhasebe
denetimi, mali danışmanlık, meslek etiği ve vergileme boyutlarıyla etkilemesi
beklenmektedir.