Kİ'Lİ TÜMCELERİ YENİDEN DÜŞÜNMEK: Kİ'Lİ TÜMCELER BİRLEŞİK TÜMCE MİDİR YOKSA BAĞLI TÜMCE Mİ?


Creative Commons License

Yener M. L.

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, cilt.10, sa.4, ss.165-176, 2013 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 10 Sayı: 4
  • Basım Tarihi: 2013
  • Doi Numarası: 10.1501/mtad.10.2013.4.48
  • Dergi Adı: Modern Türklük Araştırmaları Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Index Islamicus, MLA - Modern Language Association Database
  • Sayfa Sayıları: ss.165-176
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türkiye Türkçesinin sözdizimi ile ilgili çalışmalarda, Hint Avrupa dillerinin sözdizimi sınıflandırmaları dikkate alınarak birleşik tümce olarak kabul edilen “ki”li tümceler; bağlama sözcüğünün ve bağlaç terimimin anlamı, sözdiziminin koyduğu ilkeler göz önünde tutularak bağlı tümceler olarak sınıflandırılmalıdır. Bağlayıcı biçimbirimlerle bir araya getirilmiş; ancak morfolojik olarak bağımsız iki tümcenin art arda sıralanması olarak tanımlanan bağlı tümceler sınıfı, “ki”li tümce yapılarına daha uygundur. Farsça ya da İngilizce dil çalışmalarında, bu gibi yapılar birleşik tümce şeklinde sınıflandırmıştır. Bu; Türkçe sözdizimi çalışmalarında varılacak bir sonuç olmamalıdır. Farsça veya İngilizce dil çalışmaları, kendi terminolojisi içinde, kendi dillerinin yapısından hareketle sonuçlara varır. Bu sonuçları, doğrudan Türkçeye kopyalamak mantıki hataları da beraberinde getirecektir. Türkçe sözdizimi çalışmaları kendi terimleri ve Türkçenin kendi olanakları içinde gerçekleştirilmelidir.

When one considers the meaning of the word “to conjoin” and the term “conjunction” together with the principles of Indo-European syntax, the sentences constructed with “ki” must be classified as compound sentences not complex sentences; because this type of sentences consists of two simple sentences bound by coordinative conjunctions. It should not be the conclusion at which studies of Turkish syntax must arrive just because Persian and English studies call the sentences constructed with ki complex and this type of structures resembles the Turkish structures constructed with gerundials. The nomenclature of Persian and English are derived from their own languages; but copying these nomenclatures directly to Turkish will cause logical imperfections. The sentences constructed with “ki” must be classified as bound sentences in Turkish syntax. Turkish syntactic studies must be executed with its own nomenclature and in its own potentiality.