Zeytin ağacı budama artık potansiyelinin hesaplanmasına yönelik katsayının belirlenmesi

Çiçek G., Sümer S. K., Egesel C. Ö., Say S. M., Aydın A.

4. Çukurova Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Adana, Türkiye, 21 - 23 Şubat 2020, ss.150-151

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Adana
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.150-151
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Dünyadaki önemli zeytin üreticilerinden biri olan ülkemiz dünya zeytin üretiminin %8,98’ini, gerçekleştirmektedir. Zeytin, ülke ekonomisine katkısı açısından ciddi bir öneme sahiptir ve ülkemiz tarım ekonomisinde en önemli on ürün içerisinde yer almaktadır. Zeytin bahçelerinde budama işlemleri sonucu her yıl büyük miktarlarda biyokütle materyali ortaya çıkmaktadır. Bu artıkların bir kısmı evlerde yakacak olarak, bir kısmı parçalama makinaları yardımı ile parçalanarak toprağa karıştırılmakta ve büyük bir kısmı ise herhangi bir şekilde değerlendirilmeden yakılarak yok edilmektedir. Zeytin budama artığı üzerine yapılan çalışmalarda ülkelerde, bölgelerde ve çeşitli araştırmalarda farklı budama artığı değerlerinin elde edildiği görülmektedir. Ülkemizde ise zeytin ağaçlarının budanması sonucu elde edilen artık miktarına yönelik herhangi bir çalışma ve belirlenmiş bir katsayı bulunmamaktadır.

Bu araştırmada Güney Marmara Kalkınma Bölgesi kapsamında bulunan Çanakkale ve Balıkesir illerinde yetiştirilen zeytin çeşitlerinde, budama artık katsayılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada çeşitlere yönelik budama kütle miktarları dikkate alınarak belirlenen katsayılar ile bölgenin zeytin tarımı kaynaklı budama artık ve enerji potansiyeli de belirlenmiştir. Biyokütleye konu olan söz konusu artıkların değerlendirilme olanakları araştırılmış, araştırma sonucunda elde edilen katsayılar farklı ülkelerde ve bölgelerde elde edilen değerlerle karşılaştırılmış, Türkiye geneline uyarlanabilirliği de değerlendirilmiştir.

Araştırma Güney Marmara Bölgesi’nde yaygın olarak yetiştirilen Ayvalık, Gemlik ve bazı çiftçiler tarafından tercih edilen Domat zeytin çeşitlerinde, gençlik devresinde (0-25 yıl), verim devresinde (25-50 yıl) ve yaşlılık devresinde (50 yıl üstü) olan bahçelerde tesadüf parselleri deneme desenine göre belirlenmiş 5’er ağaçta yapılmıştır. Budama makasları ve testereleri ile yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen budama artıkları tartılarak, budama artık miktarı belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda zeytinde 33,62±9,19 kg ağaç-1.yıl-1 budama artık katsayısı değeri bulunmuştur. Bu değerden yararlanarak zeytinliklerin birim alanının 102602,26 MJ ha-1.yıl-1, Türkiye’nin ise 53,15 PJ budama artığı kaynaklı enerji potansiyeline sahip olduğu belirlenmiştir. Çeşide göre budama artık miktarı incelendiğinde en fazla budama artığının Ayvalık, en az budama artığının ise Gemlik zeytin çeşidinde elde edildiği, Ayvalık ve Domat çeşitleri arasında istatistiksel olarak bir fark bulunmadığı belirlenmiştir. Yaş grupları incelendiğinde en fazla budama artığı 50 yaş üstü ağaçlarda en az budama artığı 25-50 yaş aralığındaki ağaçlarda elde edilmiştir. Budama miktarı açısından yaş grupları arasında istatistiksel olarak bir fark bulunmadığı belirlenmiştir.