Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜRÜK, cilt.6, sa.14, ss.218-246, 2018 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada Çağatay Türkçesiyle yazılmış “Yetmiş İki Farz” adlı eserdeki kelime grupları incelenmiştir. Dil özelliklerine bakıldığında metnin Çağatay Türkçesinin klasik sonrası devrinde (M. 1600 – 1921) yazıldığı söylenebilir. Metnin konusu adından da anlaşılacağı üzere İslam?ın yetmiş iki farzını ortaya koymaktır. Türk dünyasında X. yüzyıldan itibaren “Otuz İki Farz”, “Elli Dört Farz”, “Yetmiş İki Farz” adlarıyla birçok eser kaleme alınmıştır. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde metindeki kelime grupları incelenmiştir. Metinde yer alan bütün kelime grupları değerlendirme kapsamına alınmış, bunların istatistikleri çıkarılmıştır. İkinci bölümde metnin çevriyazısı yapılmış, üçüncü bölümde metin Türkiye Türkçesine aktarılmış, dördüncü ve son bölümde ise tıpkıbasım verilmiştir. Metinde en fazla sıfat tamlaması kullanılmıştır. Sıfat tamlamasını isim tamlaması izlemiştir. İsim tamlamalarıyla metindeki kavramlar birbirleriyle ilişkilendirilmiş, sıfat tamlamalarıyla da bu kavramların içerikleri yalın bir biçimde yansıtılmıştır. Bu durum metnin konusuyla uyumluluk arz eder. Bu tarz eserlerin çeşitli yönleriyle ortaya konulması, hem Çağatay Türkçesinin teorik dil birikimine hem de kültür dünyamıza önemli katkılar sunacaktır.
Anahtar Kelimeler: Çağatay Türkçesi, Çağatayca, Yetmiş İki Farz, Kelime Grupları, Söz Dizimi.
Word groups in the book of „?Seventy Two Fardh?? written in Chagatai Turkish were reviewed in this research. It can be said when looking at language properties that the text was written in the postclassical period (M. 1600 – 1921) of Chagatai Turkish. As is understood by the name of the written work, it expresses on seventy-two fardh of Islam. Several books by the name of „?Thirty Two Fardh?? „?Fifthy Four Fardh?? „?Seventy Two Fardh?? have been written since X. century in Turkish world This research was composed of four chapters. Word groups in the text were reviewed in the first chapter. All the word groups in the text were received for consideration; their statistics were recorded as well. The second part of the research prepared the transcription of the text; the text was translated into Turkey Turkish. Facsimile was given in the last part. Mostly the adjective clauses were utilized in the text. Possessive construction followed adjective clauses. The concepts in the text were associated with possessive constructions; the contents of these concepts were reflected by adjective clauses in a plain language. This case is in an accord with the object of the text. Analyzing such texts by several aspects will contribute to both accumulation theoretical language accumulation of Chagatai Turkish and our cultural world.
Keywords: Chagatai Turkish, Chagatai, Seventy Two Fardh, Word Groups, Syntax.