Akademik Veri Yönetim Sistemi
2. Uluslararası Sanat ve Estetik sempozyumu, Elazığ, Türkiye, 19 - 21 Nisan 2018, ss.171, (Tam Metin Bildiri)
Geçmişten geleceğe tanıklık etmiş, toplumların sosyal, ekonomik ve estetik birikimlerinin göstergeleri
olmuş takı tasarımları, günümüz sanayi ve gelişen teknolojiden en az diğer sanat disiplinler kadar
etkilenmiştir.
Takıyı tasarlayan kişinin plastik kaygıları olan bir sanatçı olması, sosyal fonksiyonlarından bağımsızlaşan,
statü sembolü ve yatırım objesi olma konumunda olan takıyı, sanatsal mesajlar içeren bir aynaya
dönüştürür. “Sanat yapıtı olan şeyler değil aksine yaratılan yapılan meydana getirilen şeylerdir. Sanat
yapıtı- estetik obje- belli bir insanın belli bir etkinliği ile meydana gelmektedir. Daha önce var değildir.
Buradan da estetik obje ile sanat yapıtının aynı doğrultuda olduğu düşünülmektedir” (Tunalı 1989).
1950’lı yıllarla beraber giyim sektörü ekonomik ve sosyal ortama göre şekillenmiş, moda ve bununla
bağlantılı olarak takıyı da büyük ölçüde etkilemiştir. “Moda”nın bir kavram olarak kabul görmesi, kıyafete
göre takı ve kişiye göre takı yapan tasarımcıların da ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.
Salvador Dali; “ Yeni Rönesans’ın takipçisi olarak ben kendimi sınırlamam. Benim sanatım sadece resim
değildir. Fiziği, matematiği, atom fiziğini, mimarlığı, psikolojiyi, mikro kozmozun mistiğini ve takıyı
kapsar. Benim takılarım mücevherin saf materyalist düşüncesine karşıdır. Benim hedefim kuyumculuk
sanatını gerçek anlamda göstermektir. Yani Rönesans'ta olduğu gibi tasarımı maddi değerin önüne
geçirmektir” (Duru, Şaman,1998) diyerek sanatçının farklı disiplinler içinde üretim arayışları olmasının
doğal sürecini vurgulamaktadır.
Pablo Picasso, Man Ray, Alexander Calder, Max Ernst, George Braque ve yaşayan günümüz
sanatçılarının da takı tasarımları bugün birçok müzede sergilenmekte ve özel koleksiyonlarda yer
almaktadır.
Geçmişte ve günümüzde birçok sanatçı, alanlarının dışında farklı materyalleri kullanarak sanatsal
üretimler yapma merakı içinde olmuştur. Bu araştırma; çeşitli materyallerle tasarlanmış, taşınabilir sanat
objeleri üzerine sanatçılardan örneklere ve bireysel uygulamalara örnekler verecektir.
Malzemenin olanakları ile tasarlanmış kolaj takı tasarım uygulamaları, bildiri metni sonunda; ip, kumaş,
keçe (yün), pamuk gibi malzemelerin, kişinin üzerinde taşıyabileceği tasarım objelerine nasıl
dönüştüğünün koşulları üzerine önermeler sunacaktır.
“Bir sanat yapıtı üretimi titizliğinde kullanılan malzemeler, plastik bir kurgunun parçaları olarak, renk
uyumu, doku bütünlüğü ve kompozisyon düzenlemeleri açısından ele alınmıştır. Atık tekstil malzemeleri,
kumaşlar ile dokumalar üzerindeki desenlerin, baskıların ya da dokularının kolaj takılarda kullanılması
tasarımda ifade gücünü arttıran bir etmendir” (Schuster,2008). “Atık nesne bu yönüyle 1900’lü yıllardan
beri birçok sanatçının dikkatini çekmiştir. Çünkü genel olarak 1900’lü yıllardan sonra sanatta malzeme
konusunda özgürlükler ortaya çıkmıştır” (Yılmaz, 2015).
Günümüz sanat tasarılarının disiplinler arası geçişleri dikkate alındığında, tasarımlar, taşınabilir sanat
objesine nasıl dönüşmüştür?
Anahtar Kelimeler: Takılabilir, Takı, Plastik, Estetik.