Akademik Veri Yönetim Sistemi
AART ULUSLARARASI ANADOLU SANAT SEMPOZYUMU, Eskişehir, Türkiye, 15 - 16 Nisan 2021, ss.1765-1776
ÖZET
İnsanların neolitik dönemde yerleşik düzene geçip, çiftçilik yapmaya başlamasıyla birlikte, ürünün bereketi ve bolluğu önem kazanmıştır.
Böylece Paleolitik çağdan itibaren doğurganlık kavramıyla ilişkilendiren kadın suretindeki venüslere yeni bir anlam daha yüklenmiştir. Neolitik
çağla beraber hem doğurganlık hem de bolluk bereket getirici bir külte dönüşen kadın figürü, toplumlar üzerindeki önemini, inanç paralelinde
ana tanrıça olarak artırmıştır. Bu inanışın delilleri, Anadolu’dan Avrupa’ya, Kafkaslar ve Mezopotamya’ya dek var olmuş uygarlıkların plastik
eserleri olarak günümüze dek ulaşmıştır. Bu örneklerin seramik malzeme ile şekillendirilmiş olanları araştırma konumuzu oluşturmaktadır.
Özellikle bereketli hilal olarak adlandırılan antik coğrafi bölgenin kuzeyinin Anadolu topraklarında bulunması, medeniyetlerin yayılışı
açısından Anadolu’nun önemli bir kaynak oluşturduğunu ispatlamaktadır. Takip eden çağlarla beraber, farklı mitolojiler, efsane ve masallara
konu olan ana tanrıça suretindeki kadın, farklı uygarlıklarda farklı adlarla anılmıştır. Gelişen beğenilere göre seramikten şekillendirilen ana
tanrıça heykelcikleri, aynı zamanda, taş, metal gibi malzemelerle de şekillendirilmiştir. Böylelikle arkeolojik eserler olarak değerlendirilen
bu nesneler, günümüze dek ulaşmış, sanat tarihi ve plastik sanatların araştırma ve uygulama konularını oluşturmuşlardır. Cumhuriyetin
ilanından itibaren Anadolu’da gerçekleştirilen arkeolojik kazılarla, etnografik ve tarihi araştırmalar neticesinde, çok sayıda seramik kadın
ve ana tanrıça heykelciği tespit edilmiştir. Ana tanrıça teması 20. yüzyıl sanatının önemli temsilcileri tarafından ele alınarak, sanatçıların
çalışmalarına esin kaynakları oluşturmuşlardır. Bu üretim süreci günümüz sanatındaki önemli temsilciler aracılığıyla halen devam etmektedir.
Kadının doğurganlığı, analık vasfı, bolluk ve bereket dağıtıcılığı, çektiği acı ve ıstıraplar, omuzlarına yüklenen zorluklar, kurban edilişleri farklı
sanatçılar tarafından farklı sanat anlayışları ile şekillendirilerek, Türk Seramik sanatında çok önemli eserler olarak değerlendirilmektedir. Bu
araştırmada yer alan örnekler, minimalist seramik form üretiminde anatanrıça figürünün tasarım önerilerini içermektedir.
Anahtar kelimeler: Kadın, Ana tanrıça, Sanat, Seramik, Esin