Kimlikli Bebekler Yaklaşımı'nın Okul Öncesi Dönem Çocuklarının (4-6 Yaş) Duygusal Okuryazarlık Eğitimlerinde Kullanılması: Bir Eylem Araştırması


Creative Commons License

Aktan Acar E., Kuru Şevik H.

Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, cilt.15, sa.35, ss.18-53, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Kimlikli Bebekler Yaklaşımı, erken çocukluk döneminde, farklılıklara saygı eğitimi kapsamında yer alarak, önyargılar ve bununla birlikte ayrımcılıkla mücadele etmek için kullanılan son derece güçlü ve etkili bir araçtır. Kimlikli Bebekler Yaklaşımı çocukların özellikle duygularını ifade edebilmeleri, karşısındaki insanların duygularını anlamalarını, farklı kimlik, cinsiyet, ten rengi, ırk, ve engele sahip insanlara saygı göstermelerini; ayrıca eşitlik ve adalet gibi konularda duyarlı olmalarını sağlayan bir yaklaşımdır. Kimlikli Bebekler, içerisinde sosyal beceri, duygusal farkındalık, empati, öz farkındalık, kendini güdüleme ve düzenleme gibi boyutları bulunduran duygusal okuryazarlığı da desteklemektedir.

Bu araştırmanın amacı, çocukların duygusal okuryazarlık becerilerine katkı sağlayabilmek için Kimlikli Bebekler oturumları yoluyla okul öncesi dönemdeki çocukların duygusal okuryazarlık becerilerini desteklemektir.  Araştırmanın çalışma grubunu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ÇABA Çok Amaçlı Erken Çocukluk Eğitimi Merkezi’nde (ÇABAÇAM) 2018-2019 eğitim öğretim yılında öğrenim gören, özellikle sosyoekonomik olarak şartları elverişsiz ailelerden gelen 48 ile 72 ay arasındaki çocuklar oluşturmuştur. Çalışma grubunda ilk dönem 7 erkek çocuk, 5 kız çocuk olmak üzere 12 katılımcı bulunmaktadır. İkinci dönem ise iki çocuk taşındığı için 5 erkek çocuk ve 5 kız çocuk olmak üzere 10 çocuk ile araştırmaya devam edilmiştir. Araştırmaya katılan çocukların anneleri, okulun 2 eğitmeni ve araştırmacının kendisi de araştırmanın katılımcıları arasındadır. Araştırmanın örneklemi, olguların ve olayların keşfedilmesinde ve açıklanmasında yararlı olmasından dolayı amaçlı örneklem metoduyla belirlenmiş olup, araştırmada nitel araştırma desenlerinden birisi olan eylem araştırması kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak, katılımcı gözlem, video kayıtları, ses kayıtları, araştırmacı günlüğü, çocukların resim ve sanat etkinlikleri gibi dokümanları, ebeveyn ve eğitmen görüşlerinin alınması için odak grup görüşmesi ve sohbet tarzı görüşmeler kullanılmıştır. Ayrıca katılımcıların demografik bilgileri için araştırmacı tarafından hazırlanan "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Uygulama sürecinde elde edilen dokümanlar, gözlem kayıtları ve video kayıtları betimsel analize tabii tutularak yorumlanmıştır.

Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre Kimlikli Bebekler Yaklaşımı ile gerçekleştirilen Kimlikli Bebekler Oturumları çocukların Steiner’ın (2003) tanımladığı duygusal okuryazarlık alt boyut becerilerinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Araştırma bulguları Kimlikli Bebekler Oturumları sayesinde, duygusal okuryazarlık alt boyut becerilerinden, çocukların kendi duygularını bilmelerinde, duygularını tanımalarında ve ifade etmelerinde, içten empati kurmalarında, duygularını yönetmelerinde, duygusal hasarı gidermelerinde ve duygusal etkileşim geliştirmelerinde değişim ve gelişim olduğunu, Kimlikli Bebekler Yaklaşımı’nın bu becerilere katkı sağladığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Eğitim, Erken Çocukluk Eğitimi, Kimlikli Bebekler Yaklaşımı, Duygusal Okuryazarlık, ÇABAÇAM