Akademik Veri Yönetim Sistemi
ISPEC 6. ULUSLARARASI TARIM, HAYVANCILIK VE KIRSAL KALKINMA KONGRESİ, Siirt, Türkiye, 16 - 18 Mayıs 2021, ss.373-383
ÖZET
Bu çalışma kuzu besi rasyonlarına ilave edilen propolisin kuzu besi performansı ve rumen sıvısı
parametreleri üzerine olan etkilerini saptamak amacıyla düzenlenmiştir. Araştırmada 3.5-4 aylık yaşta
(ortalama 25.70±0.05 kg canlı ağırlıkta) 30 baş Tahirova ırkı kuzu kullanılmış ve her biri 10 baş
kuzudan oluşan 3 dememe grubu oluşturulmuştur. Denemede grup yemlemesi uygulanmıştır. Kuzu
besi rasyonlarına sırasıyla; 0 (kontrol) (1. grup), 6 (2. grup) ve 12 (3. grup) mL/baş düzeyinde propolis
ilave edilmiştir. Kontrol tartımları her 21 günde yapılmış ve deneme 42 gün sürmüştür. Deneme
sonunda rumen sıvısı örnekleri alınmıştır. Kuzuların deneme sonu canlı ağırlıkları rasyona ilave edilen
0, 6 ve 12 mL/baş propoplis dozlarına göre sırasıyla; 38.87, 38.48 ve 37.94 kg olarak saptanmıştır.
Deneme gruplarının besi sonu canlı ağırlıkları arası farklılıklar önemsiz bulunmuştur (P>0.05). Denene
süresince kuzuların günlük canlı ağırlık artışları ise rasyona ilave edilen 0, 6 ve 12 mL/baş propolis
dozlarına göre sırasıyla; 313.54, 303.93 ve 292.01 g arasında değişmiştir. Deneme grupları arası
farklılıklar önemli bulunmuş (P<0.05) ve en yüksek 0 mL/baş (kontrol: 1) saptanmıştır. Propolis
kullanımı kuzuların günlük canlı ağırlık artışını olumsuz etkilemiştir. Kuzuların günlük yem tüketimi
rasyona ilave edilen 0, 6 ve 12 mL/baş propoplis dozlarına göre sırasıyla; 1.390, 1.353 ve 1.315 kg,
yemden yararlanma oranları ise sırasıyla 4.433, 4.448 ve 4.507 kg olarak saptanmıştır. Kuzu besi
rasyonlarına ilave edilen 0, 6 ve 12 mL/baş propoplis dozları rumen sıvısı parametrelerinden pH’yı
önemli düzeyde artırmasına rağmen, amonyak azotu (NH3N) ve uçucu yağ asitlerini (UYA) önemli
düzeyde düşürmüştür (P<0.05). Ayrıca sera gazları olarak adlandırılan karbondioksit (CO2) ve metan
(CH4) gazlarını önemli düzeyde düşürmüştür (P<0.05). Sonuç olarak kuzu besi rasyonlarına propolis
ilavesi kuzuların rumen fermantasyon karakteristiklerini ve günlük canlı ağırlık artışını önemli
derecede etkilemiştir (P<0.05). Ancak besi sonu canlı ağırlığı ise etkilememiştir (P>0.05).
Anahtar Kelimeler: Propolis, kuzu besi performansı, rumen sıvısı parametreleri