ŞEYHÜ’L-ISLÂM YAHYÂ DİVÂNI’NDA SÖZ VARLIĞI


Yener M. L.

Route Educational and Social Science Journal, cilt.7, sa.53, ss.155-170, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 7 Sayı: 53
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: Route Educational and Social Science Journal
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Other Indexes
  • Sayfa Sayıları: ss.155-170
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Konuşulduğu coğrafyanın büyüklüğü ve bunun sonucunda kurduğu siyasi ve kültürel ilişkilerin etkisinde birçok sözcük Türkçeye ödünçlenmiştir. Bu alıntı sözcükler, söz varlığında etkin olarak kullanılmıştır. Özellikle 11. yüzyılda Türklerin İslâm’a kitleler halinde geçmeye başlamasıyla Türkler, Arap ve Fars edebiyatından etkilenerek eserler vermeye başlamış, Türklerin İslâm’ı öğrenmesi için öğretici eserler üretmiş, Kur’an tercümeleri yapmışlardır. Bu çalışmada 17. yüzyıl şairlerinden Şeyhü’l-islâm Yahyâ Divanı’nın söz varlığı ödünçlenmiş ve yerli sözcükler açısından değerlendirilecektir. Bu değerlendirmeden elde edilen sonuçlar, ilk dönem İslamî eserlerle karşılaştırılacak geçen altı yüzyılda ödünç sözcüklerin yazı dilindeki yeri ve oranı belirlenecektir.

Many words have been borrowed in Turkish under the influence of the size of the geography in which it is spoken, and the political and cultural relations it establishes as a result. These borrowings have been used effectively in vocabulary. Especially in the 11th century, when the Turks began to migrate to Islam, the Turks started to produce works influenced by Arabic and Persian literature, produced instructive works for the Turks to learn Islam and made translations of the Qur'an. In this study, the vocabulary of Shayhu'l-ıslam Yahya’s Divân, which is written in the 17th century, will be evaluated in terms of borrowings and native words. The results obtained from this evaluation will be compared with the early Islamic works, and the place and proportion of loan words in the written language of the last six centuries will be determined.