Covid-19 enfeksiyonu ile karşılaşmak Aşı Karşıtlığı Durumunu Etkiliyor mu?

8. Uluslararası Hipokrat Tıp ve Sağlık Bilimleri Kongresi, 4 - 05 Mart 2022, cilt.1, ss.185

Presentation ID / Sunum No= 124

Oral Presentation / Sözlü Sunum

ORCID ID: 0000-0001-6841-3045

COVID-19 Enfeksiyonu ile Karşılaşmak Aşı Karşıtlığı Durumunu Etkiliyor

Mu?

Exp. Dr. Satı Zeynep Tekı̇n1, Asst. Prof. Dr. Murat Tekı̇n2

1E-Lab Laboratuarı

2Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi

Özet

COVID-19 enfeksiyonu ile karşılaşmak Aşı Karşıtlığı Durumunu Etkiliyor mu? GİRİŞ: Aşı ile pek

çok hastalık tamamen ya da kısmen kontrol altına alınmıştır. Buna rağmen çeşitli sebeplerle aşılara karşı

tutum geliştiren insanlar bulunmaktadır. COVID-19 pandemisi tüm dünyada etkili olan viral bir ajanın

sebep olduğu hastalıktır. Geliştirilen ve uygulanan aşılar ile hastalığa karşı mücadele verilmektedir. Bu

hastalıkla karşılaşmanın aşı karşıtlığına etkisi merak konusudur. AMAÇ: COVID-19 hastalığına

yakalananların ya da yakını hasta olanların aşılara bakış açısını incelemeyi amaçladık. YÖNTEM:

Çalışmaya gönüllü olan katılan kişilere 3 alt boyutu olan aşı karşıtlığı ölçeği uygulandı. Kişilerin

kendilerinin ve yakınlarının COVID 19 hastalığı geçirme ya da geçirmeme durumu ile bu ölçeğin alt

boyutları uygun istatistiksel yöntemlerle karşılaştırıldı. BULGULAR: Çalışmaya katılanların 52’si

Kadın, 38’i Erkek toplam 90 kişiydi. Katılımcıların 26’sında kronik hastalık öyküsü vardı. 17 kişi

COVID-19’a yakalandığını, 68 kişi ise bir yakınının COVID-19’a yakalandığını ifade etti. Cinsiyete

göre ve COVID 19 geçirme durumunun aşı karşıtlığının 3 alt boyutu arasında ilişki incelendiğinde

anlamlı bir fark olmadığı görüldü (p>0.05). Kronik hastalık durumuna göre aşı karşıtlığı ölçeğinin

“aşının yararı ve koruyucu değeri” ile “aşı karşıtlığı” alt boyutlarında anlamlı farklılık yoktu (p>.05).

Ancak kronik hastalık sahibi olmak ya da olmamak “aşı olmamak için çözümler” alt boyutunda anlamlı

farklılık yarattı (p<.05). Kronik hastalığı olanların aşı olmamak için çözüm/bahane üretme puanı kronik

hastalığı olmayanlardan düşüktür. Katılımcıların herhangi bir yakını/akrabasının COVID-19 geçirip

geçirmeme durumlarına göre aşı karşıtlığı ölçeğinin “aşının yararı ve koruyucu değer” alt boyutunda

anlamlı farklılık elde edilmedi (p>.05). Ancak “aşı karşıtlığı” ve “aşı olmamak için çözümler” alt

boyutlarında anlamlı farklılık elde edildi (p<.05). Yapılan nonparametrik Dunn çoklu karşılaştırma testi

sonuçlarına göre; Yakını ağır şekilde COVID-19 geçirenlerin aşı karşıtlığı, yakını COVID-19

geçirmemiş ya da hafif geçirmişlerden düşüktür. Yakını ağır şekilde COVID-19 geçirenlerin aşı

olmamak için çözümler/bahaneler bulma düzeyi, yakını COVID-19 geçirmemiş ya da hafif

geçirmişlerden düşüktür. SONUÇ: Bir yakınının COVID-19’u ağır geçirmesi aşı karşıtlığını ve aşı

olmamak için çözüm/bahane bulma düzeyini azaltıyor. Kişilerin aşıya karşı düşüncelerini değiştiriyor.

COVID-19 geçirenlerin ve yakınlarının hastalık sürecindeki hikayelerini toplumda paylaşmak aşı

karşıtlığında etkili olabilir mi sorusunu akla getirmektedir.

Anahtar Kelimeler: COVID-19, Aşı Karşıtlığı, Aşının Yararı ve Koruyucu Değeri, Aşı Olmamak

İçin Çözümler