FOTOGRAMETRİK YÖNTEMLER İLE AÇIK MADENLERDE BULUNAN MALZEMELERİN TESPİTİ

TRAKYA ÜNİVERSİTELER BİRLİĞİ V. LİSANSÜSTÜ ÖĞRENCİ KONGRESİ, Balıkesir, Türkiye, 4 - 05 Kasım 2021, ss.54

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Balıkesir
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.54
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Açık maden ocaklarında istenilen cevhere ulaşabilmek için çok büyük ölçütlerde planlı kazılar gerçekleştirilmelidir. Bu kazılar esnasında çeşitli yoğunluklardaki kayaçlar ile karşılaşılması, çıkarılan hafriyatın ağırlıklarının farklı olmasına sebep olmaktadır. Çok sayıda farklı katmanın bulunması, açık maden ocaklarında kazı sonrası elde edilen hafriyatın doğru bir şekilde ayrışmamasına neden olmaktadır. Bu sebepten dolayı açık maden ocaklarında farklı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip malzemelerin daha doğru tespiti ve ayrışması için hızlı ve ekonomik bir yönteme ihtiyaç vardır. Bu çalışma kapsamında, maden ocağında mevcut olan farklı katmanlar fotogrametri ve uzaktan algılama yöntemleri ile tespit edilmiş, daha sonra tespit edilip ayrıştırılan bu katmanların yoğunlukları hesaplanmıştır. Yakın resim fotogrametri tekniği kullanılan bu çalışmada öncelikle madendeki katman çeşitliliğinin görülebildiği ve çekim yapılması müsait bir alan seçilmiştir. Fotoğraf çekimi için RGB kamera, multispektral kamera ve termal kamera olmak üzere içerisinde farklı sensörleri barındıran üç farklı kamera kullanılmıştır. Elde edilen görüntüler fotogrametrik yöntem ile eşleştirilmiş, nokta bulutları, üç boyutlu modelleri ve ortofotoları oluşturulmuştur. Daha sonra kontrolsüz ve kontrollü sınıflandırma işlemi ile ocaktaki malzeme çeşitliliği incelenmiştir. Ayrıca kazı çalışması yapılan bölgede fotogrametrik yöntem ile hacim hesabı gerçekleştirilmiştir. Hacim hesabı ve malzeme ağırlıkları belirlenerek manuel ağırlık ölçmeleri ile karşılaştırma yapılmıştır. Yapılan karşılaştırmada maden ocağında yapılan hafriyatın hakedişi için hesaplamanın fotogrametrik hacim üzerinden belirlenmesi daha yüksek doğruluk ortaya koyduğundan ekonomik kaybın azalmasını sağladığı görülmüştür. Ayrıca bu yöntemin diğer bir avantajı, düşük maliyetli ve hızlı bir izleme yöntemi olması nedeniyle zaman tasarrufu da sağladığı anlaşılmıştır. Sonuç olarak fotogrametri ve uzaktan algılama yöntemlerinin çok çeşitli malzeme barındıran açık maden ocaklarında kullanılabilirliği çalışma kapsamında ortaya konulmuştur.