Osmanlı Devleti’nde Deliler ile Lehistan Askerleri Hussarlar’ın Giyim-Kuşamlarının İncelenmesi


Creative Commons License

Özcan A.

Antropoloji, sa.39, ss.110-122, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Basım Tarihi: 2020
  • Doi Numarası: 10.33613/antropolojidergisi.696537
  • Dergi Adı: Antropoloji
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Academic Search Premier, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.110-122
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tarih toplumların, devletlerin geçmişleri hakkında bilgi vermekle birlikte geleceklerini yönlendirmede, uzun vadeli planlarını gerçekleştirmelerinde çok önemli kanıtlar sunar. Anadolu topraklarına farklı coğrafyalardan gelmiş veya daha önce Anadolu’da yerleşmeler kuran insanlar tarihe önemli kaynaklar sağlamışlardır. Hiç kuşkusuz, Anadolu’da Neolitik Çağ ile yerleşim yeri oluşturan Çatalhöyüklüler kendilerinden sonra gelecek insanlara ilham vereceklerinin farkında değillerdi. Keza Orta Asya coğrafyasının ve ikliminin çetin koşullarına rağmen yaşam mücadelelerini sürdürmeye çalışan Türk soylu kavimler, yine Anadolu’da Osmanlı Beyliği’nden teşkilatlı bir yapıya gelen Osmanlı Devleti kurucuları dayandıkları inanç sistemlerini yaşam tarzlarına dönüştürmüşlerdi. Neolitik Çağ’da, Orta Asya’da Türk mitlerinin oluştuğu tarihlerde ve Osmanlı Devleti dönemlerinde, insanların yaşamlarının doğadaki canlılar ve gökteki kutsal varlıklar ile ilişkilendirilmesi belirleyici rol oynayan etmenlerdendir. Kanatlı yırtıcı kuşlar, leopar gibi vahşi hayvanlar veya melekler gibi sadece tasavvur edilebilen varlıklar insanların öykünmelerine neden olmuşlardır. Bu durumun somut örneklerinden biri de Osmanlı Devleti askerî yapılanmasında bir yer edinmiş olan Deli süvarilerdir. Deliler sıra dışı görüntüleri ve düşmana karşı oluşturdukları savunma taktikleri ile Avrupa devletlerini derinden etkilemişlerdir. Avrupa devletlerinden Lehistan, günümüzdeki adıyla Polonya, Osmanlı Devleti ordularının gücünün farkındaydı. Bu durumun neticesinde, XV. yüzyıldan itibaren tıpkı Deliler gibi giyinen, onlar gibi savaşan ve Avrupa’nın gelecekteki askerî yapılarını etkileyecek olan Polonya Kanatlı Hussarları ortaya çıkmıştır. Hussarlar, Delilerden etkilendiklerine göre Osmanlı Devleti’nin tarihte bıraktığı iz hiç de azımsanmamalıdır. Çalışmada Deliler ve Hussarların giyim-kuşam özellikleri tarihî bilgiler, sanatçıların çalışmaları ve var olan fotoğraflar ışığında incelenmiştir. Çalışmada Polonya Kanatlı Hussarları ve Osmanlı Devleti Ordusunun önünde saf tutmuş olan Delilerin giyim-kuşam ve askerî teçhizatlarının benzerlikler gösterdiği elde edilen sonuçlar arasında yer almaktadır.

History provides crucial evidence for communities to inform about their past, and also to guide their future. People who came to Anatolian lands from different geographies provided important resources to the history. Undoubtedly, the people of Çatalhöyük in Anatolia during the Neolithic Age were not aware that they would inspire people who would come after them. During the Neolithic Age, Turkish myths’ formation in Central Asia and the Ottoman Empire, the notion of the connection between living things in nature and sacred beings in the sky are connected to the lives of people was one of the factors that played a decisive role in history. People wanted to behave like birds, wild animals such as leopards, or Angels. One of the concrete examples is Deli cavalry, a military structure of the Ottoman Empire Army. Deli cavalry influenced the European states with their unusual images and fearlessly tactics against the enemy. One of the European States, Poland, was aware of the power of the Ottoman Empire Armies. In the fifteenth century, Polish soldiers called Hussars started to get dressed and fight just like Deli cavalry. Hussars would affect the military structures of Europe in the future. In this study, the clothing of Deli cavalry and Hussars were examined in the light of historical information, artists’ works and photographs. It has been concluded that the clothing and military equipment of Deli cavalry and the Polish Hussars showed similarities..

Key Words: Deli, Hussar, cavalry, Ottoman, clothing