Çocuklarda Kemoterapiye Bağlı Bulantı ve Kusmanın Yönetiminde Akupresür: Bir Derleme


Oğul T., Yılmaz Kurt F.

Gevher Nesibe Journal of Medical and Health Sciences, cilt.8, sa.3, ss.462-468, 2023 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Cilt numarası: 8 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2023
  • Dergi Adı: Gevher Nesibe Journal of Medical and Health Sciences
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Index Copernicus, Root Indexing
  • Sayfa Sayıları: ss.462-468
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Kemoterapi nedeniyle ortaya çıkan bulantı ve kusma, çocuk onkoloji hastalarında sıklıkla görülen ve yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkisi olan semptomlar arasındadır. Farmakolojik olmayan bir yöntem olarak kabul edilmekte olan, köklerini geleneksel Çin tıbbından alan ve 5000 yıllık bir geçmişe sahip olan akupresür, dünyanın pek çok yerinde kullanılan bir tedavi özelliği taşımaktadır. Akupresürün bulantı ve kusma üzerine etki mekanizması tam olarak açığa kavuşturulamamışsa da bazı teorilere dayandırılabilmektedir. Bu teorilere göre, akupresürün, uygulandığında aku-noktalarının stimülasyonunun ardından nörohormonların ve histamin, serotonin, beta endorfin gibi nörotransmitterlerin salınımını artırmanın yanı sıra dolaşımın düzenlenmesinde değişimi sağlama yoluyla bulantı ve kusmayı hafiflettiği tahmin edilmektedir. Çocuklarda kemoterapiye bağlı bulantı ve kusmanın hafifletilmesinde yararlanılan akupresür, kolay ulaşılabilir ve uygulanabilir, hemşireliğin bağımsızlık fonksiyonunu arttıran, güvenli ve ekonomik nonfarmakolojik bir uygulamadır. Kemoterapi sebebiyle meydana gelen bulantı ve kusmanın önlenmesi çocuklarda; sıvı-elektrolit dengesinin ve beslenme örüntüsü ile oral kavitede mukoz membran bütünlüğünün sürdürülmesini sağlar. Bunun yanı sıra; çocuğun ve ailesinin yaşam kalitesini, tedaviye adaptasyonunu ve motivasyonunu yükseltir. Bu açıdan pediatri hemşireleri bulantı ve kusmanın optimal düzeyde yönetilmesini sağlamak için kemoterapi alan çocuklara akupresür uygulamanın yanı sıra, çocuklara yönelik geliştirilen güncel rehberleri takip etmeli, kemoterapi protokolünün emetojenik seviyesine göre istemde bulunulan antiemetikleri uygulamalı, ayrıca periyodik olarak uyguladıkları tedavinin etkinliğini değerlendirmelidir.

Nausea and vomiting due to chemotherapy is one of the most common symptoms in pediatric oncology patients, which negatively affects their quality of life. Acupressure, which is accepted as a non-pharmacological method, takes its roots from traditional Chinese medicine and has a history of 5000 years, is a treatment used in many parts of the world. Although the mechanism of action of acupressure on nausea and vomiting has not been fully clarified, it can be based on some theories. According to these theories, it is thought that acupressure relieves nausea and vomiting by increasing the release of neurohormones and neurotransmitters (serotonin, beta endorphin, histamine) and changing the regulation of blood circulation after acupressure stimulation when applied. Acupressure, which is used to alleviate chemotherapy-induced nausea and vomiting in children, is an easily accessible and applicable, safe and economical method that increases independent nursing function. Prevention of nausea and vomiting caused by chemotherapy in children; it ensures that the maintenance of fluid-electrolyte balance and nutritional pattern, as well as the integrity of the mucous membrane in the oral cavity. And also; it increases the quality of life of the child and his family, adaptation to treatment and motivation. In this respect, pediatric nurses should follow the current guidelines developed for children receiving chemotherapy in order to ensure optimal management of nausea and vomiting, and apply antiemetics requested according to the emetogenic level of the chemotherapy protocol. In addition, they should periodically evaluate the effectiveness of the treatment that they are applying.