Akademik Veri Yönetim Sistemi
66. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara, Türkiye, 1 - 05 Nisan 2013, ss.162-163
İKİZLERÇEŞME DENİZEL TARAÇASI, ÇANAKKALE
BOĞAZI: GÜNCELLENMİŞ OSL TARİHLERİ VE
PALEONTOLOJİK GÖSTERGELER
Mustafa Avcıoğlua, Ahmet Evren Erginalb, Nafiye Güneç Kıyakc,
Erdinç Yiğitbaşa, Sevinç Kapan-Yeşilyurta
aÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği
Bölümü, 17020, Çanakkale
bArdahan Üniversitesi, İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi, Ardahan
cIşık Üniversitesi, Fizik Bölümü, 34890 İstanbul
(m_avcioglu@comu.edu.tr)
ÖZ
Çanakkale Boğazı Akdeniz ve Karadeniz arasında önemli bir suyoludur. Boğazın her iki
kıyısında denizel taraça çökelleri deniz seviyesinden değişlik yükseltilerde bulunurlar. Bu
çalışmada Çanakkale şehrinin 5,8 km kuzeydoğusunda bulunan İkizlerçeşme taraçasına ait
güncellenmiş optik lüminesans yaşları ve paleontolojik veriler sunulmaktadır.
Çalışılan istif, görünür kalınlığı 4,9 m olan Üst Miyosen birimlerini uyumsuz bir dokanakla
üzerler ve 4 metrelik bir kalınlığa sahiptir. İstif, içerdiği unsurlar açısından biri 1,5 m
kalınlığındaki kırıntılı (A birimi), diğeri de 2,5 m kalınlığındaki fosil bolluk zonu (B birimi)
olmak üzere iki birimden oluşur. Bu 2 birimdeki kuvars bakımından zengin düzeylerden 6
örnek tarihlendirme amacıyla alınmıştır. Alınan örneklerden OSL tarihlendirmeleri Işık
Üniversitesi Fizik Bölümü Lüminesans Araştırma ve Arkeometri Laboratuarında
yapılmıştır. Tarihlendirme sonuçlarının güvenirliliği açısından her örneğin U, Th, K
miktarları Acme (Kanada) Laboratuarında incelenmiştir. Ayrıca örneklerin su muhtevası ve
toplam karbonat içerikleri de ölçülmüştür.
Yapılan petrografik çalışmalara göre denizel taraçanın temelini oluşturan A birimi kum,
ince çakıl ve kırıklı fosil tanelerinden oluşur. Fosil bolluk zonunu oluşturan B birimi ise
yoğun olarak Ostrea (Ostrea) edulis Linnaeus, Paphia (Polititapes) senescens Coc.,
Cerithium vulgatum Bruguiere, Gibbula albida Gmelin ve Donacilla (Donacilla) cornea
Poli fosilleri ile bu fosil kavkıların arasında gözlenen polijenik kökenli çakıl ve kum
tanelerinden meydana gelir. OSL tarihlendirmeleri sonucunda A birimine ait örneklerden
246,47±25,32 binyıl ile 149,98±8.25 binyıl arasında değerler elde edilmiştir. B biriminden
ise 140,3±8,4 binyıl ile 127,5±8,9 binyıl tarihleri yapılan analizler sonucunda ortaya
çıkmıştır. B biriminden tanımlanan türlerin paleoekolojik özellikleri incelenerek çalışma
alanının ortamsal koşulları yorumlandığında, çökelme zamanında sığ ve acısu koşullarının
hâkim olduğu ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen OSL tarihlerine göre ise denizel taraçanın
oluşum zamanı, deniz seviyesinin nispeten günümüzden yüksek olduğu MIS 7 ve 5 buzul
arası dönemlerini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Çanakkale Boğazı, denizel taraça, Kuvaterner, OSL
Bu çalışma ÇOMÜ-BAP Komisyonu’nca 2008/39 nolu