Akademik Veri Yönetim Sistemi
11th International Hippocrates Congress on Medical and Health Sciences, 3 - 04 Mart 2023, ss.498-507
Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer (KBRN) maddelerin kasti olarak veya kaza ile çevreye
yayılması, can ve mal kaybına neden olabilen olaylardır. KBRN olayları toplumda paniğe neden olmakla
birlikte son zamanlarda dünya genelinde KBRN olgularının sayısı artmaktadır. Bu olgularda olay
yerinde görevli tüm ekipler, kurtarma faaliyetlerini tehlikeli koşullar altında gerçekleştirmekte ve can
kayıplarının önlenmesi açısından kritik bir görev üstlenmektedirler. Böyle bir vaka ile karşılaşılacağı
önceden kestirilemediği için olay yerine ilk ulaşan ekiplerden olan 112 acil yardım ambulansı personeli,
bu olgulara yaklaşım konusunda hazırlıklı olmalıdır. Yapılan çalışmada 112 acil yardım ambulansı
çalışanlarının KBRN vakalarına karşı genel yaklaşım bilgi düzeylerinin ölçülmesi ve tespit edilen
eksiklikler konusunda yapılacak olan çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla
araştırmacılar tarafından ilgili literatüre dayanarak oluşturulan 31 maddelik taslak anket formu uzman
görüşü doğrultusunda yapılandırılmış ve son hali 20 maddeden oluşan veri toplama aracı
oluşturulmuştur. Online olarak Türkiye genelinde 32 ayrı ilde 112 acil yardım ambulansında görev
yapan 297 personelden (doktor, paramedik, att, hemşire, sağlık memuru ve sürücü) veri toplanmıştır.
Veri seti analiz edilirken yüzde, frekans ve mod gibi betimsel istatistikler ve demografik değişkenlerle
anket sorularının anlamlılığı ki-kare testi ile sınanmıştır. KBRN vakalarına müdahale etme kaygı ve
stresi; daha önce KBRN vakası ile karşılaşanlarda, kadın çalışanlarda ve kıdemle (meslekte çalışma yılı)
birlikte arttığı konusunda istatiksel olarak anlamlı farklılık belirlenmiştir. Araştırmaya katılan çalışanlar
arasında KBRN eğitimi alanların (%77,4), eğitim almayanlara (%22,6) göre vakalara yaklaşım ile ilgili
bilgi düzeylerinin daha yüksek olduğu konusunda istatiksel olarak anlamlı farklılık belirlenmiştir.
Araştırmaya katılanlar arasında “KBRN vakaları ile ilgili tatbikatların yapılması bilgi ve beceri düzeyini
artırır” sorusuna verilen yanıtlar ile KBRN vakası ile önceden karşılaşma durumuna bakıldığında
istatiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Bu hususta KBRN vakalarına yönelik eğitim ve
seminerlerin artırılmasının önemi ortaya çıkmaktadır. Güncelleme eğitimlerinin sıklığının arttırılması
ve personelin kılavuzları güncel olarak takip etmesi konusunda motive edecek etkinlikler ve
uygulamalar geliştirilmesi faydalı olacaktır. Teşekkür; Bu çalışma, Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sağlık Hizmetleri Anabilim Dalı'nda yürütülmekte olan
“Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmeti Sunan Sağlık Personellerinin KBRN (Kimyasal, Biyolojik,
Radyoasyon, Nükleer) Vakalarına Karşı Genel Yaklaşım Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi” konuluyüksek lisans tezinin bir bölümünü kapsayacak şekilde araştırma kapsamında toplanan verilerle
hazırlanmıştır.
The deliberate or accidental release of chemical, biological, radiological and nuclear (CBRN) substances
into the environment are events that can cause loss of life and property. In these cases, all teams on the
scene carry out rescue activities under dangerous conditions. 112 emergency ambulance personnel, who
are among the first to arrive at the scene, should be prepared for these cases. In this study, it is aimed to
measure the general knowledge level of 112 emergency ambulance personnel against CBRN cases and
to contribute to the studies to be done on the deficiencies identified. For this purpose, the 31-item draft
questionnaire, which was created by the researchers based on the relevant literature, was structured in
line with the expert's opinion, and a data collection tool consisting of 20 items in the final version was
created. Data were collected online from 297 personnel (doctor, paramedic, emergency medicine
technician, nurse, health officer and driver) working in 112 emergency ambulances in 32 different cities
across Turkey. While analyzing the data set, descriptive statistics such as percentage, frequency and
mode, and demographic variables and the significance of the survey questions were tested with the chisquare test. Anxiety and stress experienced while intervening in CBRN cases increase in people who
have encountered CBRN cases before, in female employees and depending on seniority, and a
statistically significant difference has been determined in this regard. A statistically significant
difference was determined among the employees participating in the study that those who received
CBRN training (77.4%) had higher levels of knowledge about approaching cases than those who did not
(22.6%). This situation reveals the importance of increasing training and seminars on CBRN cases. It
would be beneficial to increase the frequency of update trainings and development activities and
practices that will motivate staff to follow the guidelines up-to-date. Thanks; this study has been
prepared with the data collected within the scope of the research to cover a part of the master's thesis on
"Evaluation of the General Approach Knowledge Level of Healthcare Personnel Providing Pre-Hospital
Healthcare Services to CBRN (Chemical, Biological, Radiological and Nuclear) Cases" conducted at
Çanakkale Onsekiz Mart University, School of Graduate Studies, Department of Health Services.