Mütareke Dönemi’nde İstanbul’da Arnavud Teâvün Cemiyetinin Kuruluşu ve Faaliyetleri


Creative Commons License

YAVAŞ M.

Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Online), cilt.8, sa.1, ss.947-986, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Osmanlı Devleti’nin Mondros Mütarekesi ile savaştan çekilmesinden kısa bir süre sonra İstanbul’daki Arnavut aydınlar, Arnavutlar arasında birlik ve beraberliği tesis etmek, yardımlaşma ve dayanışmayı sağlamak için teşkilatlanmaya gitmişler ve “Arnavud Teâvün Cemiyetini” kurmuşlardır. İstanbul merkezli Cemiyet, kuruluş amacını Arnavutluk’un hukukunu savunmak, Arnavutluk sınırları dışında kalan ülkenin diğer kısımlarının anavatana katılmasına çalışmak ve ihtiyaç sahiplerine yardım etmek olarak belirlemiştir. Bu çerçevede siyasi, kültürel, eğitim, vb. alanlarda faaliyetlerde bulunmuştur. Bu çalışmada Mütareke Dönemi’nde İstanbul’da kurulan Arnavud Teâvün Cemiyeti ele alınmıştır. Bu kapsamda Cemiyetin kuruluş aşaması, şube ağını genişletme çalışmaları; siyasi, kültürel ve eğitim alanındaki faaliyetleri incelenmiştir. Sadece Osmanlı Hükümetinin değil, aynı zamanda Millî Mücadele’nin merkezi Ankara’nın da Cemiyetin faaliyetlerine yönelik hassasiyeti tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada ayrıca Arnavutların bu dönemde İstanbul’da kurdukları diğer cemiyet ve derneklere de değinilmiştir. Tüm bunlar başta arşiv belgeleri olmak üzere dönemin basını ve ikinci el kaynaklar üzerinden ortaya konulmaya çalışılmıştır.