Bu makale, sağlığı, özellikle de son yıllarda sınırları giderek genişleyen sağlıkta deneyimlenen eşitsizliği, Fransız sosyolog Pierre Bourdieu’nün geliştirdiği kavramsal araçlarla ele alıyor. Makale, tıpkı ekonomik sermaye ya da kültürel sermaye gibi, sağlığın da özgün bir sermaye türü olarak kavramsallaştırılması mümkün mü sorusunu soruyor. Makale ilk olarak, sağlık sosyolojisinin ana hatlarına odaklanıp, Durkheim’dan Foucault’ya uzanan çizgide sağlığın nasıl ele alındığına açıklık getiriyor. Ardından da sağlık sosyolojisinin omurgasını teşkil eden üç ana araştırma alanına ışık tutuyor. Sosyolojinin temel olarak sağlığın toplumsal köklerine, sağlıktaki dizginlenemeyen metalaşma sürecine ve sağlığın iktidarla olan ilişkisine dair yürüttüğü araştırmaları örneklerle açıklıyor. Makalede üçüncü olarak, sağlık sosyolojisi külliyatına Pierre Bourdieu’nün geliştirdiği ilişkisel sosyoloji yaklaşımının yapabileceği katkılar tartışılıyor. Son olarak ise ilişkisel sosyolojinin merkezi kavramlarından biri olan sermayenin, özgün bir iktidar türü olarak sağlığı inceleyebilmek için sunabileceği imkanlara açıklık getiriliyor. Sağlık sermayesi, ekonomik sermayenin ve kültürel sermayenin dönüşmüş halidir; bedenin biyolojik varoluşunu kontrol edebilme kapasitesini, olası risklere karşı önceden önlem alma ayrıcalığını ve gerektiğinde nitelikli tedaviye ve uzman görüşüne ulaşabilme düzeyini ve hızını ifade eder. Böylesi bir yaklaşım, sağlık alanında muayene, tetkik, ameliyat, tedavi ve tavsiye biçiminde somutlaşan üretimin, toplumsal uzama dağılmasıyla oluşan eşitsizliğin ampirik olarak ölçülebilip gözlemlenebilmesini sağlar. Bu aynı zamanda, sağlığın hem ekonomik iktidardan bağımsız hem de yönetimselliğin dışında, özgün bir iktidar türü olarak yeniden düşünülmesine de mümkün kılar.
This article focuses on health, especially the inequality experienced in health, which have been widening in recent years, with the conceptual tools developed by the French sociologist Pierre Bourdieu. The article asks if it is possible to conceptualize health as a unique form of capital, just like economic capital or cultural capital? First, the article focuses on the main lines of the sociology of health and clarifies how health is examined in the line from Durkheim to Foucault. It then sheds light on the three main research areas that form the backbone of the sociology of health, namely the social roots of health, the unbridled commodification process in health, and the relationship between health and power. Thirdly, the contribution of the relational sociology which is developed by Pierre Bourdieu to the literature of the sociology of health is discussed in the article. Finally, it clarifies the possibilities that the concept of capital, one of the central concepts of relational sociology, can offer in order to examine health as a unique form of power. Health capital is the transformed form of economic capital and cultural capital. It refers to the body's capacity to control its biological existence, the privilege of taking precautionary measures against possible risks, and the level and speed of access to qualified treatment and expert opinion when necessary. Such an approach enables sociologists to observe or measure empirically the inequality created through the distribution of health in the form of examination, surgery, treatment, and advice. It is also an invitation for a rethinking of health as a unique form of power, both independent of economic power and outside of governmentality.
