Batılılaşma Yönünde Türk Resim Sanatının Estetik Bağlam Sorunu


Creative Commons License

Germeç U.

Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, vol.6, no.29, pp.1363-1387, 2018 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

During the Westernization process of Ottoman State that aims to regulate the social structure, which started during the Tanzimat reform era, integration and compromising with the authentic cultural accumulation of the society became evident as a problematic condition. The Ottoman State has a fragmentary cultural texture. During the 19th century, a certain intelligentsia, who was observing the developments in thought, literature, and art in the West, dealt with this issue. They examined their own cultural values with a scientific approach in order to make way for a development in culture and art. At the same time, this is an attempt to create and a esthetic context to comprehend the current era for painting art.

The Ottoman court is closely interested in the Western culture and art within its own walls. In this context, Gentile Bellini coming to the court in the 15th century and painting a portrait of Sultan Mehmet the Conqueror were prominent. It is also known that Western Orientalist painters were hosted in the court in the 19th century. Prominent changes in art and culture were realized by artists who were educated in military schools such as School of Engineering and Military College. A shield of immunity, provided by being a states man, has enabled this generation of “soldier painters” to paint three dimensional figure paintings and Works that criticize the restricting gaze of religion.

It can be seen in the Western art that a development emerged through in dependence from there striction of the formal ideology and the gaze of wealthy sovereign class.

Industrial development process of the 19th century that was reflected on all world nations is the main determinant in the Western thought and art. With their Works carried out with the technical and a esthetic equipment they obtained, Turkish painters who were educated in the Western countries were described as “imitators” in their country which did not undergo this development. While analyzing the past, it was found out that many of these artists have paved the way for the contemporary Turkish painting with different aesthetic contexts they discovered in their own condition. Despite restrictive approach of various religious or ideological tools, Osman Hamdi Bey and Şeker Ahmet Paşa, who are from these cond generation of Turkish painting under the Western effect, and Avni Lifij and Namık İsmail, who are from the third -1914- generation, are painters that accelerated the cultural transformation through their plastic equipment, choice of subject, and aesthetic context.

Keywords: Turkish Painting Art, Aesthetic Context, Westernization

Tanzimat dönemiyle başlayan, Osmanlı devletinin toplumsal yapıyı düzenlemeye yönelik Batılılaştırma sürecinde, toplumun özgün kültürel birikimiyle bütünleşmek, uzlaşmak; sorunsal bir durum olarak belirginlik kazanmıştır. Osmanlının çok parçalı kültürel bir dokusu vardır. 19. Yüzyıl boyunca Batıdaki düşün, yazın ve sanat alanındaki gelişmeleri izleyen bir aydın kesimi bu sorunsalla uğraşmıştır. Kendi kültürel değerlerini, kültürde ve sanatta gelişimin önünü açmak için bilimsel bir bakışla irdelemişlerdir. Bu aynı zamanda resim sanatı için de çağı algılamaya dönük, bir estetik bağlam oluşturma çabasıdır.

Osmanlı sarayı kendi duvarlarının içinde Batı kültürü ve sanatıyla yakından ilgilidir. Gentile Bellini’nin, 15. Yüzyıl’da sarayda ağırlanarak Fatih Sultan Mehmet’in portresini yapması bu bağlamda önemlidir. Batılı oryantalist ressamların da 19. Yüzyıl’da sarayda konuk edildikleri bilinmektedir. Sanat ve kültür alanında büyük değişimleri; Mühendishane ve Harb okulları gibi askeri okullardan yetişen sanatçılar gerçekleştirmiştir. Devlet adamı olmanın sağladığı dokunulmazlık zırhı “asker ressamlar” kuşağına üç boyutlu figür resmi, dinin kısıtlayıcı bakışına eleştiri içeren resimler yapma olanağı sağlamıştır.

Batı sanatında dinsel olandan, varsıl egemen sınıfın bakışından ve resmi ideolojinin sınırlayıcılığından bağımsızlaşarak bir gelişmenin gerçekleştiği görülür.

19. Yüzyılın tüm dünya uluslarına yansıyan endüstriyel gelişme süreci Batıda düşün ve sanat alanında temel belirleyicidir. Batı ülkelerinde eğitim alan Türk ressamlar edindikleri teknik ve estetik donanımla yaptıklarıyla; bu gelişmeyi sağlayamamış ülkelerinde “öykünmeci” olarak nitelendirilmişlerdir. İlerleyen süreçlerde geçmiş değerlendirilirken, bu sanatçılardan birçoğunun kendi koşulları içinde bulguladıkları ayrı estetik bağlamlarla çağdaş Türk resminin temel taşlarını döşedikleri görülmüştür. Çeşitli dinsel veya ideolojik aygıtların kısıtlayıcı tutumuna karşın, Batı etkisinde Türk resminin ikinci kuşağından; Osman Hamdi Bey, Şeker Ahmet Paşa, üçüncü olan 1914 kuşağından; Avni Lifij ve Namık İsmail yapıtlarındaki plastik donanım, konu seçimleri ve estetik bağlam açısından kültürel dönüşüme ivme kazandıran sanatçılardır.

 Anahtar Kelimeler: Türk Resim Sanatı, Estetik Bağlam, Batılılaşma