Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt.7, sa.22020, ss.1033-1064, 2020 (Hakemli Üniversite Dergisi)
Ölen
kimsenin ardından mersiye şiirleri okumak eski Arap geleneğinde sıkça rastlanan
bir olgudur. Hz. Peygamber’in halası olan Safiyye bnt. Abdülmuttalib de (öl.
20/641), Allah Resûlü’nün ardından gözyaşı dökmüş ve yaşadığı duygu yoğunluğunu
beyitlere yansıtmaya çalışmıştır. Konuyla ilgili siyer, tarih ve edebiyat
kaynaklarında dağınık halde on üç mersiye şiiri tespit edilmiştir. İlgili şiirler uzun soluklu geleneksel Arap
şiirleri yerine maktalar (kesitler) halindedir. Şair ile Allah Resûlü arasında
yakın soy bağı bulunması araştırmayı önemli kılmaktadır. Zira ilgili şiirler,
Allah Resûlü’nün vefatını müteakip nübüvvet evine mensup bir bireyin duyguları
hakkında ip uçları vermektedir. Ne var ki araştırma konusu şiirlerle ilgili
müstakil çalışmalara rastlanmamaktadır. Bu bakımdan ilgili şiirler alandaki
boşluğu doldurmaya katkıda bulunmak amacıyla çalışma konusu yapılmıştır.
Çalışmaya mersiye kavramı, Câhiliye ve İslâm dönemlerinde mersiye ve Hz.
Peygamber’e mersiye gibi hususlarla ilgili ön bilgiler verilerek başlanmıştır.
Ardından ilgili şiirler derlenmiş, açıklanmış ve şiir tekniği bağlamında
değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Çalışmanın sonunda şairin beyitlerde anlık
duygularla hareket ettiği ve yapmacık ifadeler kullanmak yerine iç dünyasında
çalkalanan duyguları beyitlere yansıtmaya çalıştığı kanaati hasıl olmuştur.
Yine beyitlerde şairin feryat figan etme, elbise yırtma ve yüz tırmalama gibi
Câhiliye dönemi mersiye geleneğinde sıkça rastlanan hususlardan uzak durduğu ve
İslâm dinine özgü ifadeler kullandığı sonucuna varılmıştır. Şair duygularında
samimidir.
It is
common in the ancient Arab tradition to read poems of lamentations after anyone
who died. Safiyya bint ʿAbd al-Muṭṭalib, the aunt of the Prophet also shed
tears after him and tried to reflect the intensity of her emotions to the
couplets. Thirteen poems were found scattered in the sira, history and
literature sources on the subject. The close lineage between the poet and the
Prophet increases the importance of the research. Because the poems concerned
give clues about the feelings of an individual belonging to the Prophet's house
after his death. However, there are no individual studies on poetry subject to
research. In this regard, the relevant poems have been the subject of study to
contribute to filling the gap in the field. The study consists of two parts. In
the first part, preliminary information is given that will form the background
of working in the form of lamentation in the Jahiliya and Islamic periods and
lamentation poems about the Prophet. In the second part, the related poems
compiled, explained and evaluated in the context of poetry technique. At the
end of the study, it was concluded that the poet acted with instant emotions in
the couplets and focused on reflecting the emotions that were shaking in her
inner world instead of using fancy expressions. Again, unlike the Jahiliya
traditions, it was seen in the couplets, that the poet used expressions specific
to the religion of Islam. The poet is sincere in her feelings.