Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. Uluslararası Asklepios Tıp, Hemşirelik, Ebelik ve Sağlık Bilimleri Kongresinde, Ankara, Türkiye, 09 Kasım 2024, ss.181-186
Arka plan: Diğer alanlarla karşılaştırıldığında 112 acil sağlık personeli yoğun çalışma koşulları ve travmatik olaylarla karşılaşmakta, çalışma ortamı olarak yıpratıcı bir ortamda çalışmaktadırlar. Öngörülemeyen çalışma koşulları hastane öncesi acil sağlık personelinde kaygı ve gerginliğe sebep olmaktadır (Adriaenssens vd., 2013; Akpınar ve Taş, 2011). Yüksek düzeyde kaygı bireyin çalışırken hata yapmasına, çalışma arkadaşları arasındaki ilişkinin bozulmasına ve verimliliğinde azalmaya neden olur (Postacı vd., 2020). İş verimliğinin azalması kişisel tatminin azalmasına, mesleki başarının olumsuz etkilenmesine ve mesleki doyumun da azalmasına sebep olduğu düşünülmektedir.
Amaç: Bu çalışma Türkiye genelinde 112 acil sağlık hizmetlerinde çalışan personelin mesleki kaygı düzeylerinin mesleki doyumuna olan etkisini inceleyerek, demografik özellikler bakımından mesleki kaygı ve mesleki doyumu karşılaştırmayı amaçlamıştır.
Metot: Bu araştırma kesitsel türde bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini Türkiye’de görev yapan hastane öncesi acil sağlık hizmeti sunan 34.000 sağlık personeli oluşturmaktadır (Anonim 2022). Araştırmada uygulama yapılacak acil sağlık personeli sayısı belirlenirken 34.000 bireye sahip evreni temsil edecek doygunluğa ulaşacak örneklem hesabı yapılmıştır. Araştırma kapsamında Türkiye’nin farklı illerinde görevli 401 paramedik ve acil tıp teknisyenine ulaşılmıştır. Araştırmada uygun örneklem yöntemi ile veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak “Mesleki Doyum Ölçeği”, “Acil Sağlık Hizmeti Sunan Personelin Mesleki Kaygı Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Kişisel bilgi formu cinsiyet, yaş, medeni durum, çocuğu olması, eğitim durumu, branşı, mesleki deneyim yılı, mesleği seçme durumu, bir nöbette ortalama vaka sayısı, mesleki deneyimde mobing ve şiddete maruz kalma durumu, görev yaptığı istasyonun konumu değişkenleri bulunmaktadır. Veri analizinde toplanan veriler Jamovi 2.4.11 Programı ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Yapılan analiz sonucunda cinsiyet, yaş, medeni durum, çocuğunun olması, branş, mesleki deneyim yılına göre mesleki kaygı düzeyinde anlamlı farklılık yoktur, cinsiyet ve eğitim durumuna göre mesleki doyum düzeyinde anlamlı farklılık yoktur fakat mesleği seçme durumu, bir nöbette ortalama vaka sayısı, mesleki deneyimde şiddet ve mobinge maruz kalma, görev yaptığı istasyonun konum özelliklerine göre mesleki doyum ve mesleki kaygı düzeyinde anlamlı farklılık vardır.
Sonuç: Mesleği isteksiz seçenlerin mesleki kaygısı istekli seçenlere göre, mesleki deneyiminde mobing ve şiddete maruz kalanların mesleki kaygısı kalmayanlara göre daha yüksek olduğu ve bir nöbette ortalama vaka sayısı arttıkça mesleki kaygı düzeyi arttığı görülmüştür. Mesleki doyum düzeyi; mesleği istekli seçenlerin, mesleki deneyimde mobing ve şiddete maruz kalmayanların ve bir nöbette ortalama vaka sayısının az olduğu bireylerde daha yüksek olduğu görülmüştür. Yapılan Spearman Korelasyon analizi sonucunda mesleki kaygı ve mesleki doyum arasında negatif yönlü korelasyon olduğu saptanmıştır.
Anahtar kelimeler: Acil sağlık hizmetleri, mesleki doyum, mesleki kaygı
1. Adriaenssens, J., De Gucht, V., Maes, S. (2013). Causes And Consequences of Occupational Stress İn Emergency Nurses. A Longitudinal Study Journal Of Nursing Management, 23(3):346-58.
2. Akpınar, A., Taş, Y. (2011) Acil Servis Çalışanlarının Tükenmişlik İle İş Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 11(4):161-165.
3. Anonim (2022). Sağlık Bakanlığı, Web sayfası erişim tarihi: Mart 2024, Erişim linki: https://www.saglik.gov.tr/TR,59151/112-acil-ambulanssisteminin-25-yili-kutlandi.html
4. Postacı, E. S., Uysal, İ., Aytuğ Koşan, A.M., Toraman, Ç. (2020). Acil Sağlık Çalışanları İçin Mesleki Kaygı Ölçeğinin Geliştirilmesi. Tıp Eğitimi Dünyası, 19, 102-115.