Almacık Mafik-Ultramafik Kompleksi: İstanbul Bloğu'nun Tabanındaki Çele Meta-ofiyolitinin Bir Parçası veya Buna Komşu Sakarya Kabuk Altı Mantosu, KB Türkiye.


Winchester J. A., Bozkurt E., YİĞİTBAŞ E., SATIR M., CROWLEY Q. G., Ottley C. J.

62. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara, Türkiye, 13 - 17 Nisan 2009, ss.464

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.464
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Almacık dağının güney yamaçlarında açılmış olan yeni yol yarmalarında, düşük dereceli metamorfik bimodal volkanitlerle faylı dokanak ilişkisi sunan, ultramafik (harzburjitik ve websteritik) ve mafik kaya türlerinden oluşan amfibolit fasiyesinde metamorfik bir kompleksin mostraları görülür. Bu kompleksin doğu kesimini oluşturan ada yayı meta-toleyitleri ile geçiş tipinden kalk-alkalene değişen türdeki metabazitler kimyasal olarak Proterozoyik yaşlı Çele meta-ofiyolitine çok benzer niteliktedir. Bu nedenle Almacık kompleksi, önceki çalışmalarda, Çele meta-ofiyolitinin Kuzey Anadolu Fayı boyunca parçalanarak birbirinden ayrılmış bir parçası olarak değerlendirilmiştir. Almacık yol kesitinin önemli bir kesiminde, yapısal olarak daha alt ve kimyasal olarak farklı mafik ve ultramafik kayalar mostra verir. Bu nedenle Almacık kompleksi, ters fay dilimleriyle parçalanmış bir dalma-batma üstü ofiyoliti olarak değerlendirilir.

 

Çele meta-ofiyolitini kesen granitik kayalardan alınmış olan geç Proterozoik yaşlar plajiyogranitlerden alınabilmiş değildir. Plajiyogranitlerden elde edilen yaşlar, bu kayaların geç Permiyen’de oluştuğunu ve Paleotetis’in kapanması esnasında yüksek amfibolit fasiyesinde metamorfizmaya uğradığını işaret etmektedir. Bundan da öte, bu kayalardan elde edilen ve İstanbul bloğundakilere benzemeyen bazı kalıntı yaşlar, Avalonian temelden ziyade Armorikan tip bir temelle (böylece Sakarya zonu ile) alakalı olduğunu işaret etmektedir. 

 

Yol yarması boyunca mafik ve ultramafik kayaların ardalanması ve ultramafik kayaların her bir mostrasının batısındaki münferit yüksek yamulma zonlarının varlığı, yapısal bir tekrarlanmayı işaret eder. Yüksek dereceli metamorfizmanın varlığı ve bunun yanısıra ekstrüzif lavlar ya da levha daykların bulunmaması, Almacık kompleksinin bir kesiminin ofiyolit olmayabileceğini, bunun yerine İstanbul bloğu ile çarpışıp onun altına itilmesiyle metamorfizmaya uğrayan Sakarya bloğunun kıta altı temeli olarak Permiyen’de oluşmuş olabileceğini işaret eder. Sıkışmanın son döneminde, Jura’da, bu kayaları içeren bir horst bloğu İstanbul bloğunun güney kenarına karşı yükselmiş olmalıdır. İstanbul bloğu içinde yüksek dereceli Jura metamorfizmasının olmaması ayrıca İstanbul bloğunun Sakarya üzerine bindirmiş olduğunu da işaret eder.