ANAFARTALAR KAHRAMANI MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN 1928 YILI ÇANAKKALE ZİYARETİ

Çimenli Ş.

ATATÜRK YOLU DERGİSİ, no.76, pp.54-69, 2025 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

İletişim ağının günümüzdeki gibi gelişmediği, bilgiye ulaşmanın çok daha zor ve kısıtlı olduğu Cumhuriyetin ilk dönemleri sadece halk nazarında değil, icraatlarını halka anlatma konusunda devlet liderleri için de son derece sancılı bir evre olmuştur. Halk ile devlet arasındaki yegâne iletişim vasıtasının gazeteler ve dergiler olduğu göz önüne alındığında bu sınırlı ve kısıtlı kaynağa alternatif geliştirmenin ne denli elzem olduğu da anlaşılacaktır. Siyasi aktörler, bu alternatif kaynak arama ihtiyacını gerçekleştirdikleri yurt gezileri ile çeşitlendirmişlerdir. Zira devlet liderleri, halk ile temas ettikleri bu geziler vasıtasıyla halka hedeflerini, icraatlarını, faaliyetlerini bizzat kendileri ilan edip anlatma ayrıcalığını yakalamışlardır. Hayata geçirilmek istenen devrim/icraat gibi çalışmaların propagandasının yapıldığı ciddi arenalar haline dönüştürülen bu geziler ayrıca devlet liderlerine, halkı ve devlet memurlarını denetleme olanağı da sağlamıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın, çok yönlü gerçekleştirdiği yurt gezileri de bu amaca hizmet eden gezilerdendir ve bunlardan biri de 1928 yılı Çanakkale gezisidir.

Mustafa Kemal Paşa, 1928 yılında gerçekleştirdiği bu gezisinde: Harf Devrimi’yle ilgili incelemelerde bulunmuş, Çanakkale savaş alanlarını gezmiş, donanmaya tatbikat yaptırmıştır. TBMM Zabıt Tutanaklarını, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşiv belgelerini, ulusal basını ve dönemi ihtiva eden literatür kaynakları referans alarak hazırlanan bu çalışma, Mustafa Kemal Paşa’nın, Cumhurbaşkanı olarak Çanakkale’ye ilk ziyareti olan 1928 yılı gezisinin bu yönlerini analiz edip ortaya koymayı amaçlamıştır.