Savaş Alanları Turizminde Unutulmaz Turizm Deneyimin Davranışsal Niyetlere Etkisi: Gelibolu Tarihi Alanı Örneği


Yalçınkaya T.

III. Uluslararası Mezopotamya İnanç, Kültür ve Gastronomi Turizmi Kongresi,, Diyarbakır, Türkiye, 6 - 08 Kasım 2025, ss.1-2, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Diyarbakır
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-2
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Hüzün turizmi kapsamında değerlendirilen savaş alanları turizmi, son yıllarda popüler bir konu haline gelmiştir. Bununla birlikte savaş alanları turistlerinin elde ettiği deneyim ile ilgili alanyazında çok kısıtlı bilgi bulunmaktadır. Bu araştırmanın konusu belirlenirken literatür dikkatli bir şekilde incelenmiş ve ilgili literatürün gelecek çalışmalara olan önerileri dikkate alınmıştır: Willar vd. (2022), araştırmalarının sonunda gelecek çalışmalara hüzün turizmi destinasyonlarında ziyaretçilerin deneyimlerine ve davranışsal niyetlerine odaklanılmasını önermiş, bu önerinin uygulayıcılara önemli bakış açıları sunacağını belirtmiştir. Hüzün turizmi destinasyonlarında unutulmaz turizm deneyimleri ile ilgili bir araştırma yürüten Hosseini vd. (2024), gelecek çalışmaların hüzün turizmi destinasyonlarındaki ziyaretçilerinin tekrar ziyaretleri ile deneyimleri hakkında olumlu geri bildirim verme davranışlarına odaklanılması gerektiğini aktarmıştır. Benzer şekilde, Chang (2024), hüzün turizmi destinasyonlarındaki ziyaretçilerin deneyimlerine odaklanarak veri toplama yönteminin çeşitlendirilmesini önermektedir. Cavlak ve Cop (2019) ile Ghorbanzadeh vd. (2021) ise gelecek çalışmalar için savaş alanları turizm deneyimini ölçmek için keşifsel bir yöntem kullanılmasını önermiştir. Tüm bu öneriler, bu araştırma için bilimsel bir dayanak oluşturmaktadır. Bu araştırma Planlı Davranış Teorisi’ne dayandırılmaktadır. Alanyazında daha önce Planlı Davranış Teorisi’ne dayanarak bir hüzün turizmi destinasyonunda, unutulmaz turizm deneyiminin davranışsal niyetleri nasıl etkilediğini araştıran hiçbir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle hüzün turizmi destinasyonlarında turistlerin unutulmaz turizm deneyimlerinin davranışsal niyetlerini nasıl etkilediği henüz bilinmemektedir. Dolayısıyla bu araştırmanın amacı, savaş alanlarını ziyaret eden turistlerin deneyimlerinin ve bu deneyimin davranışsal niyetlerine olan etkisinin araştırılmasıdır. Araştırmada derinlemesine yarı yapılandırılmış mülakat ve gözlem tekniği aracılığıyla Gelibolu Yarımadası ziyaretçilerinden veri toplanmıştır. Gelibolu Yarımadası ziyaretçileri, ziyaretlerinden hatırladıkları olumlu unsurlar nedeniyle yaşadıkları deneyimleri unutulmaz bir deneyim olarak nitelendirmiştir. Öznel normlar boyutunda ise araştırma katılımcıları, gerçekleştirdikleri ziyareti herhangi birinin onayına ihtiyaç duyulmadan gerçekleştirilen özgür bir seçim olarak algılamaktadır. Ziyaretçilerin algıladığı davranışsal kontrol boyutunda ise yarımadada son yıllarda gerçekleştirilen iyileştirmelerin olumlu bir etki yarattığı vurgulanmaktadır. Ancak yine de Gelibolu Yarımadası’na yapılan ziyaretin alanın oldukça büyük olması ve ziyaret edilecek alanların birbirinden uzak olması nedeniyle zaman alıcı olduğu belirtilmektedir. Araştırmanın sonucunda elde edilen unutulmaz turizm deneyiminin hem tekrar ziyaret etme hem de başkalarına ziyareti önerme de etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırma sonucunun hem teorik bilginin ilerletilmesinde hem de uygulayıcılara belirli öneriler sunma konusunda önem taşıdığı düşünülmektedir.

Battlefield tourism, a subset of dark tourism, has gained popularity recently. Yet, there is limited research on the experiences of tourists visiting battlefields. This study examined existing literature and considered future research suggestions: Willar et al. (2022) advised future studies to explore visitors' experiences and behavioural intentions at dark tourism sites, as this could offer valuable insights for practitioners. Hosseini et al. (2024) emphasised examining visitors' positive feedback and repeat visits at dark destinations, while Chang (2024) recommended expanding data collection methods focused on visitor experiences. Additionally, Cavlak and Cop (2019), along with Ghorbanzadeh et al. (2021), proposed using exploratory approaches to better understand tourism in battlefields. All these suggestions offer a scientific foundation for this research. This study is grounded in the Theory of Planned Behaviour. A review of the existing literature reveals that no studies have been identified which, based on the Theory of Planned Behaviour, examine how an memorable tourism experience influences behavioural intentions in a dark tourism destination. Consequently, the impact of tourists' memorable tourism experiences on their behavioural intentions within dark tourism destinations remains unexplored. Consequently, the objective of this research is to analyse the experiences of tourists visiting battlefields and the influence of these experiences on their behavioural intentions. Data were gathered from visitors to the Gallipoli Peninsula through comprehensive semi-structured interviews and observational methods. Data analysis shows that visitors to the Gallipoli Peninsula found their experiences memorable because of the positive aspects they remembered from their visit. Participants perceive their visit as a voluntary choice without needing approval from others, reflecting subjective norms. Recent improvements on the peninsula are highlighted as having an affirmative impact on visitors' perceived behavioural control. However, the large size of the area and the distances between sites mean that visiting the peninsula can be time-consuming. The study results suggest that the memorable tourism experience promotes repeat visits and encourages visitors to recommend it to others. These findings are important for both advancing theoretical knowledge and offering practical recommendations for industry practitioners.