Research Information System
Afet ve Risk Dergisi, vol.7, no.2, pp.490-504, 2024 (Peer-Reviewed Journal)
Bu araştırmada, özel gereksinimli bireylerin ailelerine yönelik afet eğitim programının geliştirmesi,
uygulaması ve değerlendirmesi hedeflenmiştir. Ailelerin afet ve afet durumunda özel gereksinimli çocuğuna
yönelik eğitim ihtiyacını belirlemek amacıyla ihtiyaç belirleme çalışması yapılmıştır. İhtiyaç analizi iki
aşamalı yürütülmüştür. İlk aşamada 48 ebeveyne açık uçlu soru uygulaması yapılmıştır. İkinci aşamada açık
uçlu soru uygulamasından elde edilen bulgulardan yola çıkılarak bir anket oluşturulmuş ve anket 150 özel
gereksinimli çocuğu bulunan ebeveyne uygulanmıştır. Belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda özel
gereksinimli bireylerin ailelerine yönelik afet eğitim programının amaçları, içeriği ve etkinlikleri
oluşturulmuştur. 54 ebeveyn geliştirilen eğitim programına göre eğitime alınmıştır. Eğitim programının
etkililiğinin değerlendirilmesi iki aşamalı olarak yapılmıştır. İlk aşamada eğitime katılan 54 ebeveyne afet
bilgi testi ön-test, son-test olarak uygulanmıştır. İkinci aşamada ise eğitim sonunda, eğitime ilişkin
değerlendirme anketi uygulanmıştır. Araştırma sonuçları göstermiştir ki; ebeveynlerin ihtiyaç önceliği
özelde afet türleri (deprem, sel gibi) ve bu afet türünde yapılması gerekenler değildir. Ebeveynler genel
anlamda afet durumlarında ne yapılması, nasıl davranılmasına gerektiğine odaklanmıştır. Afet türlerinde
(sel, yangın, deprem gibi) yapılması gerekenlerin ise öncelik sıralamasında ikinci sıraya düşmüştür. Ön-test,
son-test uygulama sonuçları özel gereksinimli bireylerin ailelerine verilen eğitim sonucu katılımcı ailelerin
bilgi düzeylerinin arttığını göstermiştir. Ebeveynlerin eğitim sonunda katıldıkları anket sonuçları verilen
eğitimden memnun oldukları ancak eğitimin daha çok örnekli olması ve bir miktar daha uygulamaya dönük
olması yönünde düşünceleri olduğunu göstermiştir.