Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, Konya, Türkiye, 3 - 05 Eylül 2015, ss.422-428
Hayvan refahı hayvanın ruhen ve bedenen iyi olabilme hali olarak tanımlanmaktadır. Bilinçli bir yetiştiricilik koşulları, doğru bakım ve besleme, sağlıklı hayvanlar, doğru yönetim ve iyi barınak koşulları ile hayvanın refahı sağlanabilmektedir. Hayvan refahının sağlanması yetiştiricilik koşullarına, barınak koşullarına ve çevre kontrolüne bağlıdır. Bu bağlamda bu çalışmada işletme büyüklüğü en az 10 baş sağmal süt sığırı olan toplam 22 işletme ziyaret edilmiş ve işletme koşulları belirlenmiş, bunun yanı sıra her bir işletmede tesadüfi olarak seçilmiş olan 10 baş sağmal süt sığırında bazı gözlemler gerçekleştirilmiştir. Bu işletmelerde hayvan gözlemleri incelenerek hayvan refahı puanı (HR) ve barınak koşulları incelenerek barınak koşulları puanı(BKP) oluşturulmuştur.Oluşturulan bu puanlar arasındaki ilişkiler ortaya konmaya çalışılmıştır. İşletmelerde gözlenen hayvanların %78'inin vücut kondüsyon skorları 2.5 ile 3 arasında değişmekte, çoğunlukla insandan kaçmayıp yanına yaklaşmakta (%53.64), hayvanın insandan korkması verim düşüklüğüne kadar pek çok şekilde sonuçlanabilir. Hayvanların %63'ünde dışkı bulaşıklığı olduğu ve bunun %37.5'i ayaklarda, %38.89'u dizlerde ve %23.61'inde butlara kadar bulaşık olduğu gözlenmiştir. Temizlik skoru yapıldığında %52'si bulaşık, %43'ünde bacak ve memelerde kuru-ıslak dışkı bulunduğu belirlenmiştir (P<0.0001). Hayvanların %10 düzeyinde yaralanma gözlendiği yaraların baş ve bacaklarda yaklaşık 2-3 cm büyüklükte olduğu, ancak derinin %55'inde elastik-parlak bir görünümde olduğu, memenin sağlıklı bir hayvanda olması gerektiği gibi %63 oranında hafif nemli olduğu gözlenmiştir. Hayvanların topallama sorununun çok düşük düzeyde olduğu (%0.45, dizlerdeki yaralara ilişkin yapılan puanlamada %72 oranında normal olarak ifade edilirken %24'ünde kıl döküntüsü ve %3.64'ünde şişkinlik gözlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre istatistiksel olarak önemli bir farklılık olmamakla beraber, barınak içi koşulları puanı arttıkça hayvan refahının da arttığı gözlenmiştir (PHR-BKP=0.1704). Öte yandan bireysel süt veriminin barınak puanındaki iyileşmeye paralel olarak arttığı ve bu artışın istatistiksel olarak da önemli olduğu bu çalışmanın diğer bulgularındandır (PBKP-BSV=0.0026). Sonuç olarak; hayvanların çevre isteklerinin karşılanması refahlarını arttırabildiği gibi verimlerinde de olumlu yansımalar gözlenmektedir. Barınakların planlanması sırasında hayvanların gereksinimleri de göz önüne alınmalıdır.