SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.6, sa.35, ss.466-478, 2019 (Hakemli Dergi)
Samsun’un
bir köyünde, 1886 yılında doğan, Avni Lifij, kültürlü, birikimli bir sanatçı
olmaya yönelik, çocukluğundan başlayarak sağlam adımlar atmıştır. 2.
Meşrutiyetin getirdiği kültürel ve toplumsal yaşamdaki görece iyileşme
ortamında halktan gelen biri olarak, tutkusu, yeteneği ve çalışkanlığıyla
amaçladığı yönde ilerlemiştir. Fransızca öğrenmekteki çabası, Orta öğrenim
yıllarında "Mülkiye Tıbbiyesi"ndeki Anatomi derslerine, boya tekniği
ile malzeme bilgisi öğrenmek amacıyla da "Eczacı Mektebi"ndeki Fizik
ve Kimya derslerine katılması, kendisini iyi yetişmiş bir sanatçı adayı olmaya
hazırladığının kanıtlarıdır. Akademik bir eğitim almaksızın yaptığı “Pipolu
Kendi Portresi” (1908-1909), Osman Hamdi Bey’in beğenisini kazanmasıyla
akademiye girişinin ve burslu olarak Paris Güzel Sanatlar Akademesi (Ecole des
Beaux-Arts)’nde Cormon Atölyesi’ne gidişinin yeterlik belgesi olmuştur.
1910-1914
yılları arası Fransa’da resim eğitimi alan ve “akademikleşmiş bir
İzlenimciliğin” etkisinde kalan kendi kuşağı içinde, Romantik, Simgeci,
Dışavurumcu bir anlayışla yakınlık kurmuş, duygu yüklü, lirik etkilerin arayışı
içinde olmuştur. Güçlü deseni, portrede ve çok figürlü düzenlemelerindeki
başarısını sağlamıştır. Karakalem, füzen, iki ya da üç renk kalemlerle
gerçekleştirmiş olduğu desenleriyle de Çallı Kuşağı içinde özgün bir yer
edinmiştir. Sertleşmeyen, mat renklerin karşıtlıklarıyla genellikle bir rengin
bağlayıcılığında dengelediği boya resimleriyle ve güçlü düzenleme yetisiyle de
önem kazanmıştır.
Sanat
alanında estetik bağlamın oluşumunda “eleştiri” en önemli bileşendir. Sanat
eleştirisine ilişkin terminolojiyi yerinde kullanarak eleştiri alanında sağlam
bir temelin oluşmasına yönelik çabayı da yine kendi kuşağı içinde Avni Lifij
göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: 1914 Kuşağı, Avni Lifij, Türk İzlenimciliği,
Simgecilik
Avni Lifij, who was born in a village of Samsun in
1886, took firm steps toward being a knowledgeable and intelligent artist since
his childhood. As a common person in the development that was brought to
cultural and social life during the Second Constitutional Period, he advanced
in his aim’s direction with his passion, ability, and hardworking nature. His
struggle to learn French, attending Anatomy lessons in Civil Medical School,
and receiving Physics and Chemistry lessons in Pharmaceutics School to learn
about painting technique and material science are evidences for him to be an
equipped and well-raised artist. “Self Portrait with a Pipe” (1908-1909), which
he made without an academic education, earned Osman Hamdi Bey’s admire and
became a proficiency document for him to attend the academy and receive a
scholarship in Cormon Atelier in Ecole des Beaux-Arts in Paris.
After receiving art education in France from 1910 to
1914, he adopted a Romantic, Symbolic, and Expressionist style and was in a
pursuit of emotional and lyric effects within his generation that is “effected
by an academic Impressionism”. His powerful patterns made him successful in
portraits and multi-figured organisations. With his patterns ha made with
pencil, charcoal, and two or three colour pencils, he earned an authentic place
in the Çallı Generation. He became important with his paintings that are not
harsh, and dull colours generally balanced in the cohesiveness of one colour
with their contrasts, and his ability to organize.
“Criticism” is the most important component in the
creation of the aesthetic discourse in art. Avni Lifij showed the struggle to
form a firm foundation in criticism by using the right terminology in artistic
criticism in his generation.
Key Words: 1914 Generation, Avni Lifij, Turkish Impressionism, Symbolism