Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Güzel Sanatlar Eğitimi Araştırmaları Dergisi, cilt.6, sa.2, ss.78-92, 2023 (Hakemli Dergi)
Sanatın erişilebilir ve kapsayıcı olması, insanın temel hak ve özgürlükleriyle ilintilidir. Kör ve görme bozukluğu olan bireyler; müzelerde, galerilerde veya çeşitli sergileme alanlarında genellikle görsel sanat eserlerine bağımsız olarak erişme konusunda dezavantajlı durumdadır. Bunun sebebi, ulaşım ve fiziki olanaklar konusunda yaşanan sıkıntıların yanı sıra bu eserlerin görme duyusuna ve görsel algılamaya yönelik üretilmiş olması ve bu doğrultuda sergilenmesidir. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2019 yılında yayımladığı Dünya Görme Raporu verilerine göre küresel çapta 2,2 milyar insanın kör veya görme bozukluğuna sahip olduğu bilinmektedir. Bu bireylerin genellikle görsel sanatlara ilgi duydukları gözlemlenmekte ve çeşitli çalışmalarla saptanmaktadır. Sanatın erişilebilirliğini artırabilmek için yapılan çalışmaların sayısı günden güne artmaktadır ve bu süreçte çeşitli teknolojiler geliştirilmiştir. Bu çalışmada; literatür taramasına dayanarak, kör ve görme bozukluğu olan bireylerin resim, fotoğraf, baskı gibi iki boyutlu görsel sanat eserlerine erişebilmeleri için sergileme aşamasında kullanılabilecek işitsel, dokunsal, haptik ya da hibrit yardımcı teknolojiler incelenmektedir. Böylelikle genel bir farkındalık oluşturma çabasının yanı sıra görsel sanat eserlerinin erişilebilirliklerinin artırılabilmesi için bir rehber oluşturulması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Erişilebilirlik, Kapsayıcılık, Sanat, Körlük, Görme Bozukluğu