Recent Advances in Social Science, Education and Humanities Research, Dr. Öğr Üyesi Halil Uzun, Editör, Gece Kitaplığı, Çanakkale, ss.236-249, 2020
Sanat eğitimi ve sanat
terapisinin sağladığı katkılardan görme engelli
bireylerin de yararlanmasını sağlamak amacıyla, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
(ÇOMÜ), Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı’na bağlı faaliyet
gösteren Öğrenci Seramik Topluluğu koordinatörlüğü ile 2003 ve 2009 yıllarında Çanakkale’de bulunan
görme engelliler ile uygulamalı seramik
dersleri yapılmıştır. Görme engelli bireylerin dört beceriye sahip
oldukları dokunma, tat alma, koklama
ve duyma yetileri
içindeki ‘dokunma’ ve ‘duyma’ becerisine dayalı seramik eğitimi
verilmesi planlanmıştır. Görme engelli bireylerinde ‘dokunarak’ görme ile
uygulamalı seramik eğitimi alabilecekleri ileri
sürülmüş ve özellikle geleneksel şekillendirme yöntemi olan çömlekçi çarkı uygulamalarında gören bir kişi kadar
becerilerini geliştirebilecekleri ve geliştirilen
ustalık yetenekleri doğrultusunda da meslek edinme imkânları araştırılmıştır. 2003 Yılında 15 görme
engelli ile ve 2009 yılında, Çanakkale ili merkezde
bulunan iki görme engelli derneğin
10 gönüllü üyesi ile uygulamalı seramik dersleri yapılmıştır. Seramik eğitim terminolojisinde kabartmalı (rölyef) tekniği
ile çömlekçi çarkı şekillendirme teknikleri kullanılmıştır. Seramik dersleri
kapsamında, kil şekillendirme sürecinde kullanılacak
ders konularına dair görsel eğitim materyalleri özel olarak el emeği ile hazırlanmıştır. Bu materyaller; kartondan
kesilerek yapılmış standart
bazı imge objeleri olan; balık, kuş, kelebek
vb. gibi modellerdir. Görme engelliler
için ise, bu materyaller yine kartondan şablon olarak kesilmiş ve üzeri kabartmalı hazırlanarak, engelli bireyin dokunarak
görmesi sağlanmıştır. 2003 Yılında Temmuz-Ağustos aylarında
yapılan seramik dersleri, yaz okulu olarak
8 hafta, hafta sonu 1 gün, 2 saat,
2009’daki seramik dersleri; 6 hafta, hafta
da 1 gün ve 2 saat olarak akşam mesai saati sonrası yapılmıştır. Bu araştırmada elde edilen sonuçlar
içinde; görme engellilerin sanat eğitimi alabileceği, kabartma tekniği ve çömlekçi çarkı yöntemleri kullanılarak, dokunma ile görerek
kil şekillendirme uygulamalarını yapılabildiği anlaşılmıştır. Sonuç olarak; şekillendirme yöntemleri ve teknik malzeme olanakları görme engellilere göre
uyarlanmıştır. Üç boyutlu şekillendirme süreci, hacim, biçim, doku gibi form algılamalarına ve psiko-sosyal gelişimlerine olumlu etkiler yapmıştır. İki saatlik uygulama dersleri blok yapılmış ve süre yeterli olmuştur. Güzel Sanatlar Fakültelerinde de engellilerin eğitimi için, seçmeli alan bilgisi
derslerinin verilmesi ve ders programlarına konulması bu sürecin önemli
çıktılarındandır. Seramik dersleri
süresince
ortaya çıkan seramik ürünler 2003 yılında ÇOMÜ, Eski Rektörlük
Binası Sergi Salonunda ‘engelliler seramik sergisi’
açılmış ve süreli sergi olarak halkla buluşturulmuştur. Yine 2003
yılında seramik dersleri kapsamında yapılan seramik pano eserlerden üç boyutlu seramik anıt heykel yapılmış
ve Çanakkale Halk Bahçesi içerisine
yerleştirilmiş, 03 Aralık 2003, Dünya özürlüler gününde eserin açılışı yapılarak kamuoyuna
sunulmuştur. 2009 Yılında 10 görme engelli
ile yapılan dersler
kapsamında yapılan seramik
çalışmalar ÇOMÜ, Eski
Rektörlük Binası Sergi Salonunda ‘ne yaptım gördün mü’ isimli seramik süreli sergisi ile halka arz
edilmiştir.
Anahtar kelimeler, görme engelli
(kör), seramik, kil, sanat terapi.