Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, cilt.6, sa.2, ss.569-592, 2019 (Hakemli Dergi)
Mirativity (Hayret olgusu), dilbilim tipolojisinde nispeten yeni ve dikkate değer bir kavramdır. Mirativ ifadelerin birçok dilde kanıtsallık ile dilbilgisel bir bağlantısı bulunmazken, diğer dillerde kişi ve görünüş işaretleyicileri yeni bilgi, zihinsel hazırsızlık ve şaşkınlık anlamlarını barındırabilir (Aikhenvald, 2012, p. 436). Türkçe kanıtsallık ekinin (-mIş) mirativ anlam uzantısı olduğu dillerden biridir. Benzer şekilde, Japoncada mirativ anlam gramatik bir şekil (-ta) ile ifade edilir. Bu çalışmada, Aikhenvald’ın sınıflandırması kullanılarak Japonca ve Türkçede bağlamların ve ünlemliklerin mirativ anlamları üzerindeki kontrolü karşılaştırmalı olarak tartışılmıştır. Bu çalışmada elde edilen bulgular, her iki dilde de mirativity olgusunun zaman ve görünüş sistemlerinden ayrı olarak kiplik kategorisinin bir alt sınıfı olduğunu ve kanıtsallık ile bağlantılı olduğunu göstermektedir.
Mirativity is a relatively recent, notable concept in linguistic typology. It is known that expressions of mirativity have no grammatical connection to evidential systems in many languages, while in other languages, person marking systems and aspectual forms can have meanings associated with new, unexpected knowledge and surprise (Aikhenvald, 2012, p. 436). Turkish is one of the languages in which an evidential marker, -mIş, has mirative extensions. Similarly, in Japanese, mirative meanings are conveyed through the grammatical form -ta. In this study, we present the control of exclamatives and contexts on the mirative meanings comparatively in Turkish and Japanese using Aikhenvald’s classification. Our findings indicate that mirativity is a subclass of modality as a separate category from tense and aspect in both Japanese and Turkish, and their miratives are in relation to evidentiality.