Research Information System
Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi, vol.65, no.1, pp.363-395, 2024 (Scopus)
İnsanlık
tarihi boyunca varlığı koruma içgüdüsü, gelir dağılımında hakkaniyetten
uzaklaşma ve çıkara dayalı çarpık ilişkiler gibi nedenlerle topluluklar
arasında savaşlar sürüp gitmiştir. Cāhiliye dönemi Arap topluluklarında da
benzer sebeplere dayalı savaşlar sıkça yaşanmıştır. Sınırlı sayıdaki su
kaynaklarını ele geçirmek amacıyla çoğu defa hasım kabilelere baskınlar
düzenlenmiş veya göğüs göğüse çarpışmalar meydana gelmiştir. Baskınlar ve
savaşlar sırasında ele geçirilenler arasında kadınlar da yer almıştır. Yapılacak
esir değiş tokuşu pazarlıklarında koz olarak kullanılmak üzere özellikle hatırı
sayılır ailelere mensup kadınlar hedef seçilmiştir. Saray veya köşklerde refah
içerisinde yaşayan elit tabakaya mensup kadınlar beklenmedik bir anda
kendilerini hasım tarafın eline esir düşmüş olarak bulabilmişlerdir. Arkada
gözleri yaşlı çocuklar, ebeveynler ve yakınlar bırakmışlardır. Bu çalışma, baskınlar
ve savaşlar sırasında tutsak alınan kadınların akıbetlerinin ve karşılaştıkları
muamelelerin Cāhiliye dönemi Arap şiirine olan yansımalarını ele almaktadır. Cāhiliye
dönemi Arap şairlerine ait ilgili beyitler çalışmanın esasını oluşturmaktadır. Zira
şair, yaşadığı çevrenin kültürünü, tanık olduğu hadiseleri ve hadiseler
karşısındaki duygularını beyitlere yansıtır. Çalışma, şiirlerdeki tutsak kadın
tasvirleri üzerinden Câhiliye döneminde savaşlar nedeniyle oluşan olumsuz
durumu ortaya koymak bakımından önem arz etmektedir. Çalışmada tarama, tasnif
ve tahlil yöntemleri kullanılmıştır.
Anahtar kelimeler: Arap Dili ve Belagati, Arap Şiiri, Câhiliye,
Savaş, Kadın.