Koyunculukta verimli ömür (VÖ) ve ayıklama oranı (AO) işletme ekonomisinde etkilidir. Bu çalışmada Sakız ve Tahirova işletmelerinde verimli ömür tahmin edilmiş ve sürüden ayıklama nedenleri belirlenmiştir. Çalışmada “Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi” kapsamında Çanakkale’de yürütülen projelerin beşer yıllık verilerinden yararlanılmıştır. Sakız koyunları için sırasıyla ilk kuzulama yaşı 619.6 gün ve kuzulama aralığı 368.4 gün olurken, Tahirova koyunları için sırasıyla 490.2 gün ve 377 gün olarak belirlenmiştir. Sakız işletmelerinde ortalama AO %17.6, VÖ 5.68 yıl, ömür boyu doğum sayısı (DS) 4.95 olarak bulunurken, Tahirova işletmeleri için aynı değerler %20.6, 4.85 yıl ve 4.40 olarak gerçekleşmiştir. Bir ve iki yaşında ilk doğumunu yapan Sakız genotipi karşılaştırıldığında, ikinci ve üçüncü doğumlarında sürüde kalma oranları sırasıyla %76 ile %68 ve ile %77 %59 olarak bulunmuştur (P=0.9670; P=0.1234). Aynı değerler Tahirova genotipinde %79 ile %71 ve %73 ile %59 olarak gerçekleşmiştir (P=0.1455; P=0.0125). Zorunlu ayıklama nedenleri yaşlılık (%27), diş sorunları (%25) ve meme sorunları (%19), isteğe bağlı ayıklama nedenleri ise düşük döl verimi (%15), düşük süt verimi (%11) ve davranış problemi (%3) şeklinde sıralanmaktadır. Bir koyunun yabani hayvan saldırısı nedeniyle ölme olasılığı Sakız genotipinde Tahirova genotipine göre 3.54 kat daha yüksek iken (P=0.0493); süt verimi nedeniyle sürüden çıkarılma olasılığı %77 (P=0.0051) ve döl verim düşüklüğü nedeniyle %82 (P=0.0012), daha düşüktür. Sakız koyunu işletmelerindeki düşük AO ancak üretim maliyetlerinin düşük olduğu üretim sistemlerinde gerçekleşebilir. İlk doğumunu bir yaşında ve iki yaşında yapan koyunların üçüncü doğumda sürüde kalma oranları arasındaki farklılık Tahirova koyunu işletmelerinde ilk yaşında doğuranlar lehine olmak üzere daha belirgindir. Yabani hayvan saldırısı sonucu hayvan kaybı çalışmada dikkat çeken diğer bir noktayı oluşturmuştur.
Productive life (PL) and culling rate (CR) affect farm economics in sheep production. In this study, productive life was estimated via replacement rates in Sakız and Tahirova farms, and the reasons for replacements were identified. Five-year data from the "Çanakkale Sheep Breeding Project" for Sakız and Tahirova breeds were used. In addition, the reasons for replacement were determined through a questionnaire. While the first lambing age was 619.6 days and the lambing interval was 368.4 days for Sakız sheep, they were determined as 490.2 and 490.2 days for Tahirova sheep, respectively. Average CR, PL, and number of lifetime births were 17.6%, 5.68 years, and 4.95 for Sakız farms and 20.6%, 4.85 years and 4.40 for Tahirova farms. Comparing the Sakız yearlings first lambing at the age of one or two years, the retention ratio (RET) was 76% and 68%, as well as 77% and 59% for the second and third births, respectively (P=0.9670; P=0.1234). The same values were 79%, 71% and 73%, compared to 59% in Tahirova genotype (P=0.1455; P=0.0125). Reasons for compulsory culling from the herd are given as aging (27%), dental problems (25%), and udder problems (19%), while reasons for optional exclusions are low fertility (15%), low milk yield (11%) and behavioral problems (3%). The probability of a sheep death due to a wild animal attack was 3.54 times higher in the Sakız genotype than in the Tahirova genotype (P=0.0493); the probability of being removed from the herd due to low milk yield is 77% (P=0.0051) and low fertility is lower at 82% (P=0.0012). The low CR in Sakız sheep farms can only be realized in conditions where production costs are low. The difference between the retention ratio at the third birth in the one- year-old and two-year-old ewes is more pronounced in Tahirova sheep farms, in favor of the first-year-old sheep. The loss of animals as a result of wild animal attacks was another point that drew attention in the study.
