Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. ÇUKUROVA ULUSLARARASI BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESİ, Adana, Türkiye, 21 - 23 Şubat 2020, ss.150-151
Dünyada önemli zeytin üreticilerinden biri olan Türkiye, dünya zeytin üretiminin %8,98’ini, gerçekleştirmektedir. Zeytin, ülke ekonomisine katkısı açısından ciddi bir öneme sahiptir ve ülkemiz tarım ekonomisinde en önemli on ürün içerisinde yer almaktadır. Zeytin bahçelerinde budama işlemleri sonucu her yıl büyük miktarlarda biyokütle materyali ortaya çıkmaktadır. Bu artıkların bir kısmı evlerde yakacak olarak, bir kısmı parçalama makinaları yardımı ile parçalanarak toprağa karıştırılmakta ve büyük bir kısmı ise herhangi bir şekilde değerlendirilmeden yakılarak yok edilmektedir. Zeytin budama artığı üzerine yapılan çalışmalar incelendiğinde, ülkelere, bölgelere göre farklı budama artığı değerleri elde edildiği görülmektedir. Ülkemizde ise zeytin ağaçlarının budanması sonucu elde edilen artık miktarına yönelik herhangi bir çalışma ve belirlenmiş bir katsayı bulunmamaktadır.
Bu araştırmada Güney Marmara Kalkınma Bölgesi kapsamında bulunan Çanakkale ve Balıkesir illerinde yetiştirilen zeytin çeşitlerinde, budama artık katsayılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada çeşitlere yönelik budama kütle miktarları dikkate alınarak belirlenen katsayılar ile bölgenin zeytin tarımı kaynaklı budama artık ve enerji potansiyeli de belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca biyokütleye konu olan söz konusu artıkların değerlendirilme olanakları araştırılmış, araştırma sonucunda elde edilen katsayılar farklı ülkelerde ve bölgelerde elde edilen değerlerle karşılaştırılmış, Türkiye geneline uyarlanabilirliği de değerlendirilmiştir.
Çalışma, Güney Marmara Bölgesi’nde yaygın olarak yetiştirilen Ayvalık, Gemlik ve bazı çiftçiler tarafından tercih edilen Domat zeytin çeşitlerinde, gençlik devresinde (0-25 yıl), verim devresinde (25-50 yıl) ve yaşlılık devresinde (50 yıl üstü) olan bahçelerde tesadüf parselleri deneme desenine göre belirlenmiş 5’er ağaçta yapılmıştır. Budama makasları ve testereleri ile yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen budama artıkları tartılarak, budama artık miktarları saptanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda zeytinde 33,62±9,19 kg ağaç-1.yıl-1 budama artık katsayısı değeri bulunmuştur. Bu değerden yararlanarak zeytinliklerin birim alanının 102602,26 MJ ha-1.yıl-1, Türkiye’nin ise 55,40 PJ budama artığı kaynaklı enerji potansiyeline sahip olduğu belirlenmiştir. Çeşit ve yaşa göre budama artık miktarları arasındaki farklar dikkate alınarak yapılan değerlendirmede, bu faktörlerin istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır. Yapılan değerlendirmelerde, belirlenen katsayının Türkiye geneli için kullanılabilir olduğu sonucuna varılmıştır.
Turkey, one of the important olive producers in the world, provides 8.98% of the world olive production. Olive has a significant share in terms of its contribution to the national economy and is among the ten most important agricultural products in our country. As a result of pruning operations in olive orchards, large amounts of biomass material are produced every year. Some of these residues are burned in houses, some of them are shredded with machines and mixed into the soil and most of them are destroyed without being evaluated in any way. Earlier studies investigating olive pruning residues reported a range values for different countries and regions. In our country, however, no study has been reported on oil tree pruning residues so far, hence no coefficient is available. In this study, it was aimed to determine the pruning residual coefficients of olive varieties grown in Çanakkale and Balıkesir provinces, both are located in South Marmara Development Region. We determined the potential for pruning residues and related energy originated from the olive cultivation in the region by the help of coefficients that were calculated using the amount of pruning biomasses of the olive varieties. We also investigated the possibilities for use of these residues, compared the coefficients to those reported earlier in different countries and regions, and evaluated the country-wide adaptability of our results. The study material consisted of young (0-25 years), full-yield (25-50 years) and old (over 50 years) trees of Ayvalık, Gemlik and Domat, widely grown olive varieties in the South Marmara Region. The experiment used a randomized plot design sampling 5 trees for each age and variety. The amount of pruning residues was recorded by weighing out the biomass that were obtained after the pruning with shears and saws. The coefficient for the determination of pruning residues of olive trees was calculated as 33.62 ± 9.19 kg tree-1.year-1. Using this value, it was calculated that the pruning residual energy value for the unit area of olive groves was 102602.26 MJ ha-1st year-1. This value was determined to be 55.40 PJ for Turkey. Considering the differences between the amount of pruning residues across the variety and age, it was found that these factors did not have significant effects. It was concluded that the coefficient calculated here can be used to determine the potential of the olive pruning in Turkey.