Research Information System
Cumhuriyet 14. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Ankara, Turkey, 23 - 24 April 2025, vol.1, no.14, pp.492-503, (Full Text)
Kıbrıs meselesi ile ilgili tartışmalar alevlendiğinde meselenin tarafları Kıbrıslı Rumlar ve
Türkler ile adanın kendisine ait olduğunu savunan Yunanistan ile buna kendi tarihi ve güvenlik
gerekçeleri ile karşı çıkan Türkiye’nin mücadelesi akıllara gelmektedir. Ancak bu tarafların
dışında ada üzerinde halen varlığını sürdüren ve adayı vazgeçilmezi olarak gören bir devlet
daha bulunmaktadır. Bahsettiğimiz devlet olan İngiltere, Amerikan Bağımsızlık savaşında,
kıtadaki ekonomik kaynaklarını kaybettikten sonra sömürgesi Hindistan’a olan yolun
güvenliğine odaklanmış, bu yolun geçtiği Doğu Akdeniz’de güvenilir bir üs aramaya başlamıştı.
Bu üs Doğu Akdeniz’in stratejik adası Kıbrıs’tı. İngiltere adayı ilk ele geçirdiği andan itibaren
jeostratejik çıkarları doğrultusunda hareket ederek, ada üzerinden mücadele eden Kıbrıslı
Rumlar ve Türkler ile onların destekçileri olan Yunanistan ve Türkiye’yi bu çıkarları
doğrultusunda bazen iki tarafı birden olacak şekilde kullanmıştır. İngilizlerin asıl endişelerini
bölgede barışı sağlamaktan çok çıkarları, adada kurduğu üsleri ve buradaki İngiliz askerleri
oluşturmuştur. Çalışmada Kıbrıs’taki bu aktörün adaya yerleşme süreciyle birlikte ada
üzerindeki jeostratejik hedefleri ve buna yönelik planları ile bu planlar doğrultusunda yaptığı
askeri ve siyasi düzenlemeleri tarihsel süreç içerisinde değerlendirilecektir. Bu değerlendirme
yoluyla küresel bir güçken bu gücünü kaybeden İngiltere’nin, adadaki jeostratejik çıkarlarını
korumak için hangi manevraları yaptığını ve diğer devletler ile olan bu mücadelenin güzümüze
olan yansımaları aktarılacaktır. Bu bize Kıbrıs sorunun basit anlatımıyla iki taraf arasındaki bir
anlaşmazlık olmayıp, jeostratejik temelde küresel ve bölgesel güçlerin dâhil olduğu bir
anlaşmazlık olduğunu, İngiltere örneği üzerinden aktaracak ve adada asıl konuşulması gereken
konunun jeostratejik çatışmalar olduğunu bize gösterecektir. Çalışma esnasında; süreli
yayınlardan, konu ile ilgili arşiv belgelerinden ve telif eserlerden yararlanılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Kıbrıs, İngiltere, Jeostrateji, Güvenlik, Enerji Savaşları.