Akademik Veri Yönetim Sistemi
TURKISH STUDIES - EDUCATIONAL SCIENCES, cilt.16, sa.4, ss.2093-2110, 2021 (Hakemli Dergi)
Müzik, özel gereksinimli bireylerin gelişiminde önemli bir olgudur. Özel gereksinimli bireyler müziği dinlemenin yanında, eğitim boyutu kazanımlarıyla da keyifli bir gelişim süreci yaşamaktadır. Özel gereksinimli çocukları okullarda müziksel açıdan eğiten, geliştiren ve yönlendiren kişi müzik öğretmenleridir. Dolayısıyla müzik öğretmenlerinin özel eğitime ve özel gereksinimli çocuklara olan yaklaşımları ve algılarının nasıl olduğunun belirlenmesinin, özel eğitime yönelik çalışmaların geliştirilmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Özellikle ifade edilmesi zor ve hassas konular ile soyut kavramlara yönelik algı ve düşüncelerin belirlenmesinde metaforik çalışmaların oldukça farklı bir perspektif sağladığı görülmektedir. Bu nedenle çalışmada, müzik öğretmenlerinin özel eğitim kavramına ve özel gereksinimli çocuklara ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesi ve analiz edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma müzik öğretmenlerinin özel eğitim ve özel gereksinimli çocuk olgularına ilişkin yaklaşımlarının belirlenmesi amacıyla nitel araştırma desenlerinden olgu bilim (fenomenoloji) deseni kullanılarak yürütülmüştür. Çalışma grubu 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Türkiye’de çeşitli kademelerde görev yapan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 50 müzik öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma verileri Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu’nun 11.03.2021 tarih ve 05/45 sayılı iznine istinaden toplanmıştır. Veriler; “Özel eğitim… gibidir/-e benzer, çünkü,…” ve “Özel gereksinimli çocuklar… gibidir/-e benzer, çünkü,…” ifadelerinin yer aldığı bir online form aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmada geçerlik ve güvenirliği sağlamak için kontrol kodlaması yapılmıştır. Karşılaştırma formülü sonucunda çalışmanın iç tutarlık katsayısı 0,92 olarak bulunmuştur. Çalışmada verilerin analizi için MAXQDA-2020 programı kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda müzik öğretmenlerinin özel eğitim kavramına ve özel gereksinimli çocuklara ilişkin pozitif algıya sahip oldukları, özel gereksinimli bireylerle çalışmanın bu sonucu etkileyen bir faktör olduğu görülmüştür. Ayrıca müzik öğretmenlerinin “Özel Eğitim” kavramına yönelik ürettikleri metaforların “Zorunluluğun İfadesi Olarak”, “Duygunun İfadesi Olarak”, “Zorlu Ama Olumlu Bir Sürecin İfadesi Olarak Özel Eğitim”, “Değişimin ve Gelişimin İfadesi Olarak Özel Eğitim”, “Farklılığın İfadesi Olarak”, “Sabrın ve Özenin İfadesi Olarak” olmak üzere toplam 6 kategoride toplandığı, metaforların en yoğun oranda “Sabrın ve Özenin İfadesi Olarak” teması altında yer aldığı; “Özel Gereksinimi Olan Çocuklar” kavramına yönelik metaforların ise “Eğitimsel Faktörler”, “Bireysel Faktörler” ve “Sosyal Faktörler” olmak üzere toplam 3 tema altında toplandığı, metaforların en yoğun oranda “Eğitimsel Faktörler” teması altında nitelendirildiği görülmektedir.