KÜRESELLEŞMENİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: ÜLKELERİN EKONOMİK GELİŞMİŞLİK SEVİYESİ AÇISINDAN BİR ARAŞTIRMA


Creative Commons License

Çetin E., Savrul M.

in: 100. YILDA TÜRKİYE: SÜRDÜRÜLEBİLİR SOSYAL, İKTİSADİ, MALİ, DEMOGRAFİK ve SİYASAL POLİTİKALAR ve PROJEKSİYON ANALİZLERİ, burcu kılınç savrul, Editor, Ekin Yayınevi, Bursa, pp.93-110, 2023

  • Publication Type: Book Chapter / Chapter Research Book
  • Publication Date: 2023
  • Publisher: Ekin Yayınevi
  • City: Bursa
  • Page Numbers: pp.93-110
  • Editors: burcu kılınç savrul, Editor
  • Çanakkale Onsekiz Mart University Affiliated: Yes

Abstract

1.GİRİŞ “Küresel” (global) sözcüğünün kökeni çok eski zamanlara dayanmasına rağmen küreselleşme kavramı ilk olarak 1960’larda ortaya çıkmış ve 1980’lerde ise sıkça kullanılmaya başlanmıştır. 1990’larda ise bilim adamlarının önemini kabul ettiği bir sözcük haline gelmiştir (Bozkurt, 2000: 18). Küreselleşme, ulusal boyutu da içerisine alan, dünya ülkeleri arasında ekonomik, siyasal ve sosyo-kültürel ilişkilerin yaygınlaştığı, maddi ve manevi her türlü değerlerin bölgesel veya ulusal sınırları aşarak uluslararası bir boyut kazandığı geniş kapsamlı bir süreç olarak tanımlanır (Yüksel, 2001: 13). Çalışma ve iş yapma şeklimizi dönüştürerek 21. yüzyılın en önemli olgularından biri haline gelen küreselleşme, özünde ulaşım, iletişim ve teknolojideki ilerlemelerin kolaylaştırdığı dünya ekonomilerinin, toplumlarının ve kültürlerinin artan birbirine bağlılığını ifade etmektedir (Steger, 2020: 17). Küreselleşme, ticaret ve yatırım artışı, teknolojik yenilik ve kültürel alışveriş gibi faydalar sağlarken, aynı zamanda eşitsizlik, çevresel ve sosyal bozulma gibi sorunlar da yaratmıştır (Held & McGrew, 2007: 124). Küreselleşmenin etkileri göz önüne alındığında, ekonomik büyüme üzerindeki etkilerinin özellikle ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeyleri açısından incelenmesi önem arz etmektedir. Ekonomik büyüme, bir ülkenin mal ve hizmet üretme ve vatandaşlarının yaşam standartlarını iyileştirme yeteneğini yansıtan refahının çok önemli bir göstergesidir (Barro & Sala-i-Martin, 2003: 23). Bununla birlikte, küreselleşmenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi, ülkeler arasında gelişmişlik dü  kurumsal çerçeveleri ve politikalarına bağlı olarak farklılık gösterebilmektedir. Örneğin, gelişmiş ülkeler küreselleşme sayesinde yeni pazarlara ve teknolojilere erişerek küreselleşmeden fayda sağlayabilirken, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler küresel rekabette zorlanabilirler ve artan eşitsizlik ve çevresel bozulma ile karşı karşıya kalabilirler (Rodrik, 2018: 241-242). Bu nedenle bu çalışma, küreselleşmenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisini ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeylerine odaklanarak incelemeyi amaçlamaktadır. Özet olarak, çalışma kapsamında küreselleşmenin ekonomik büyüme üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri, küreselleşme sürecinde ülkelerin faydalarını en üst düzeye çıkarabilecek ve olumsuz etkilerini en aza indirebilecek politikaları ve farklı ekonomik gelişme düzeylerindeki ülkeler üzerindeki etkisi değerlendirilecektir. Çalışma ayrıca son on yılda önemli ekonomik ve siyasi değişimler yaşayan Türkiye örneğini inceleyecek ve küreselleşmenin ticaret, yatırım ve sosyal politikaları üzerindeki etkilerini değerlendirecektir. Bu çalışma, küreselleşme ve onun ekonomik büyüme ve kalkınma üzerindeki etkisi üzerine devam eden tartışmalara katkıda bulunma potansiyeline sahip olması açısından önem taşımaktadır. Çalışma, farklı gelişmişlik seviyelerindeki ülkelerin deneyimlerini ve küreselleşmeye yönelik politika tepkilerini analiz ederek, küreselleşmenin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini şekillendiren faktörler hakkında fikir verebilir