Petrol Fiyatlarında Yaşanan Dalgalanmaların Türkiye Cari Açığı Üzerinde Yarattığı Etkiler Üzerine Bir Analiz


Creative Commons License

İPEK S., YÜCESAN M., ÖKSÜZ M.

Uluslararası Enerji, Ekonomi ve Güvenlik Kongresi, İstanbul, Türkiye, 25 - 26 Mart 2017, ss.45

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.45
  • Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkeleri içerisinde son 10 yıllık dönemde enerji talep artışının en hızlı gerçekleştiği ülke Türkiye’dir. Bilindiği gibi Türkiye enerji ihtiyacının büyük bir kısmının dış dünyadan tedarik etmek zorundadır. Bu nedenle enerji talebinde ki bu artışın cari açık üzerinde olumsuz etki yaratacağı açıkça görülebilmektedir. Ancak son dönemlerde petrol fiyatlarında yaşanan düşüşler nedeni ile son dönemdeki enerji talebi artışına rağmen Türkiye cari açığının azaldığı görülmektedir. Türkiye ekonomisinin taşıdığı en önemli risk şüphesiz ki cari açık sorunudur. Cari açığı negatif yönde etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerin içerisinde petrol ithalatı oldukça büyük bir öneme sahiptir. Petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar ekonominin hem üretim hem de tüketim kesimini etkilemektedir. Petrol, üretim sektöründe kullanılan önemli bir girdi olduğu gibi aynı zamanda nihai tüketim malları içerisinde hane halkının günlük yaşamında tükettiği birçok mal ve hizmetin de içerisinde yer almaktadır. Türkiye ekonomisi üretim ve tüketim alanlarından kaynaklanan bu petrol talebinin çok büyük bir kısmını yurt dışından ithalat yolu ile karşılamaktadır. 2014 yılının ortalarından itibaren petrol fiyatlarındaki hızlı düşüş Türkiye gibi petrol ithalatçısı ülkeler açısından sevindirici bir gelişme olarak görülmüştür. Çünkü bu gelişme, en basit mantıkla petrol ithalatçısı ülkelerin katlanmak zorunda olduğu enerji maliyetlerini nerdeyse yarıya düşürmüştür. Ancak petrol fiyatlarındaki bu dalgalanmaların ulusal ekonomilerde yaratacağı olumsuz etkiler genellikle göz ardı edilmiştir. Çalışmamızda petrol fiyatlarındaki hızlı düşüşün yarattığı olumlu etkilerin yanında petrol ihracatçısı ülkelerin milli gelir seviyelerinde yarattığı olumsuz etkinin dış ticaret ve turizm sektörü kanalları ile Türkiye ekonomisi ve cari açığı üzerinde ortaya çıkarabileceği olumsuz etkiler ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Among the Organization of Economic Cooperation and Development (OECD) countries, Turkey has had the fastest increase in energy demand in the last 10 years. As it is known, Turkey has to supply a large part of its energy needs from the outside world. For this reason, it can be clearly seen that this increase in energy demand will create a negative effect on the current deficit. However, in last years, despite the recent decline in oil prices and the increase in energy demand, it has been seen that Turkey's current deficit has declined. The most important risk that the Turkish economy carries is undoubtedly the current deficit problem. There are many factors affecting the current deficit in the negative direction. Among these factors, oil imports have majör importance. Oil is an important input used in the manufacturing sector as well as many goods and services consumed by households in everyday life in final consumption goods. The Turkish economy meets a very large part of this oil demand originated from production and consumption areas through import from abroad. The rapid decline in oil prices since the mid 2014’s has been seen as a pleasing development by oil importer countries like Turkey. Because, in the simplest logic, this development has almost halved the energy costs that oil importer countries have had to endure. However, the negative effects of these fluctuations in oil prices on national economies were often ignored. In our study, in addition to the positive effects of the rapid decline in oil prices, the negative effects of oil exporter countries on national income levels have been tried to be revealed with the foreign trade and tourism sector channels and the negative effects that could be caused on the Turkish economy and current deficit.