Akademik Veri Yönetim Sistemi
7. Uluslararası Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi (TÜRKBİLMAT-7) Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 14 - 16 Kasım 2025, ss.1121-1122, (Özet Bildiri)
Matematik kimliği, bireyin kendisini matematiksel açıdan nasıl algıladığını, matematiğe duyduğu ilgiyi ve bu alandaki başarısını kapsayan; matematikle kurduğu ilişkinin derinliğini yansıtan bir kavramdır (Sfard & Prusak, 2005; Latterell & Wilson, 2017). Olumlu matematik kimliğine sahip bireyler kendilerini matematik öğrenen biri olarak görürken, olumsuz kimliğe sahip bireyler ise matematiği tekrarlara dayalı kurallar bütünü olarak algılar (Boaler & Greeno, 2000). Öğretmen bağlamında ise güçlü bir matematik kimliğine sahip öğretmenler, matematiği öğrenciler için anlamlı hâle getirecek ilişkilendirme etkinlikleri ile ele alırken; olumsuz matematik kimliği ise öğretimde kural ve ezber ağırlıklı bir yaklaşımı beraberinde getirir (Hacıömeroğlu, 2020). Öğretmenler sınıf ortamında sadece matematik bilgisi ve becerisi aktarmakla kalmayıp, matematiğe dair inançlarını, değerlerini ve duygusal yaklaşımlarını öğrencilerine yansıttıkları göz önüne alındığında, öğretmenin matematik kimliği öğrenme süreçlerinin merkezinde yer alır (Westaway vd., 2020). Matematik kimliği, bireylerin matematiksel düşünme biçimlerini, motivasyonlarını ve kariyer seçimlerini etkileyen önemli bir faktördür (Cribbs vd., 2019). Bu nedenle hem öğrenci gelişimini hem de öğretmenlerin öğretim planlamasını desteklemek amacıyla bu yapının incelenmesi büyük önem taşımaktadır. Yapılan çalışmalar incelendiğinde, öğretmen adaylarının matematik kimlik algısının genellikle nitel araştırmalar kapsamında incelendiği görülmektedir. Buna karşın, matematik kimlik algısını nicel araştırma deseniyle inceleyen çalışmalarda, öğretmen adaylarının matematik kimlik algılarını incelemek üzere Hacıömeroğlu (2020) tarafından Türkçe ’ye uyarlanan bir ölçek bulunduğu görülmektedir. Ancak bu ölçme aracı, matematik kimlik algısını tek boyutlu olarak değerlendirmekte ve öğretmen adaylarının matematik kimlik algısını kapsamlı şekilde incelemek açısından sınırlı kalmaktadır. Bu durum öğretmen adaylarının matematik kimlik algılarını incelemek amacıyla daha kapsamlı bir ölçme aracının ile incelenmesi ihtiyacını ortaya koymaktadır. Bu nedenle bu araştırmada, Liu vd. (2023) tarafından geliştirilen STEM Kimlik Ölçeğinin ‘STEM’ ifadesi ‘Matematik’ olarak uyarlanıp, Matematik Kimlik Ölçeği olarak Türk kültürüne kazandırılması için geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması amaçlanmaktadır. Liu vd. (2023) tarafından geliştirilen özgün ölçek, ‘kesinlikle katılmıyorum’ ile 'kesinlikle katılıyorum' arasında değişen 5’li likert tipinde olup toplam 25 maddeden oluşmaktadır. Bu ölçek; tanınırlık (9 madde), performans ve yetkinlik (4 madde), ilgi (6 madde) ve aidiyet (6 madde) olmak üzere 4 alt boyuttan oluşmaktadır. Alt boyutlarda yer alan ifadelere örnek olarak; tanınırlık boyutunda “Matematik ile ilgili konularda iyi olduğumu düşünüyorum”, performans ve yetkinlik boyutunda “Çok çalışırsam en zor matematik konularını bile öğrenebileceğime inanıyorum”, ilgi boyutunda “Matematik ile ilgili çeşitli etkinliklere katılmayı seviyorum” ve aidiyet boyutunda “Matematik ile ilgili konularda başarılı olmaktan gurur duyarım” ifadeleri yer almaktadır. Araştırmaya, gönüllülük esasına göre Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yer alan altı eğitim fakültesinden okulöncesi, sınıf, fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmenliği programlarında öğrenim gören (1, 2, 3 ve 4. sınıf) 350 öğretmen adayı katılmıştır. Özgün ölçeğin Türk kültürüne kazandırmak amacıyla geçerlik ve güvenirlik çalışmaları kapsamında test-tekrar test, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Bu analizleri yapmak amacıyla SPSS paket programı ve Lisrel paket programları kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, uyarlama çalışması yapılan ölçeğin özgün haliyle aynı şekilde 4 alt boyuttan oluştuğunu ortaya koymuştur. Uyarlanan Matematik Kimlik Ölçeği 25 maddeden oluşmaktadır. Uyarlanan ölçeğin tanınırlık (9 madde), performans ve yetkinlik (4 madde), ilgi (6 madde) ve aidiyet (6 madde) alt boyutları için güvenirlik katsayıları sırasıyla 0.88, 0.81, 0.88 ve 0.92 olarak hesaplanmıştır. Uyarlanan ölçeğin bütünü içi Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.96 olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, Türkçeye uyarlanan Matematik Kimlik Ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğunu ortaya koymuş olup, öğretmen adaylarının matematik kimliklerini incelemek için uygun bir araç olduğunu göstermektedir.
Mathematics identity is a concept that reflects how individuals perceive themselves mathematically, their interest in mathematics, and their success in the field, encompassing the depth of their relationship with mathematics (Sfard & Prusak, 2005; Latterell & Wilson, 2017). Individuals with a positive mathematics identity see themselves as mathematics learners, while those with a negative identity tend to perceive mathematics as a set of repetitive rules (Boaler & Greeno, 2000). In the teaching context, teachers with a positive mathematics identity make mathematics meaningful for students through relational activities, whereas a negative identity often leads to rule-based and rote teaching (Hacıömeroğlu, 2020). Considering that teachers not only transfer mathematical knowledge and skills but also convey their beliefs, values, and emotional approaches toward mathematics in the classroom (Westaway et al., 2020), mathematics identity plays a central role in learning processes. Mathematics identity is an important factor influencing individuals’ mathematical thinking, motivation, and career choices (Cribbs et al., 2019). Therefore, examining this construct is crucial for supporting both student development and teachers’ instructional planning. Previous research has mostly examined preservice teachers’ mathematics identity through qualitative methods, while quantitative studies remain limited. Among these, the scale adapted by Hacıömeroğlu (2020) into Turkish measures mathematics identity in a single dimension, which may be insufficient for a comprehensive understanding. This study aims to adapt the STEM Identity Scale developed by Liu et al. (2023) into Turkish by replacing the term “STEM” with “Mathematics,” and to conduct validity and reliability analyses to introduce it as the Mathematics Identity Scale for the Turkish context. The original scale consists of 25 items on a 5-point Likert scale, covering four sub-dimensions: recognition (9 items), performance and competence (4 items), interest (6 items), and belonging (6 items). The study sample consisted of 350 preservice teachers from pre-school, primary school, science, and elementary mathematics education programs in six education faculties located in the Marmara, Aegean, and Mediterranean regions. Data were analyzed using SPSS and LISREL programs through test-retest reliability, exploratory factor analysis (EFA), and confirmatory factor analysis (CFA). Findings indicated that the adapted scale retained the original four-factor structure. The final version consists of 25 items, with Cronbach’s alpha coefficients of 0.88, 0.81, 0.88, and 0.92 for the respective subscales, and 0.96 for the overall scale. The results demonstrate that the Turkish adaptation of the Mathematics Identity Scale is a valid and reliable instrument for examining preservice teachers’ mathematics identity, offering a comprehensive tool for educational research and practice.