Havran Büyükşapçı Köyü Camii’nde Hat Sanatı Tezyinatı Üzerine Bir Değerlendirme.

Cumhuriyetimizin 100. Yılında Balıkesir’in Kültürel Mirası II Uluslararası Sempozyumu 3-5 Kasım 2023 , Balıkesir, Turkey, 3 - 05 November 2023, pp.99, (Summary Text)

Publication Type: Conference Paper / Summary Text
City: Balıkesir
Country: Turkey
Page Numbers: pp.99
Çanakkale Onsekiz Mart University Affiliated: Yes

Abstract

Büyükşapçı Köyü, Balıkesir ili Havran ilçesine bağlıdır. Köyün günümüzdeki camisi eski caminin yerine betonarme olarak köy halkı tarafından yeniden inşa edilmiş, 1994 yılında ibadete açılmıştır. Eski yapı bir bütünlük oluşturacak şekilde cami harimi, kuzeyinde köy odası, iki birim arasında abdest alma ve son cemaat mahalliyle harimin kuzeybatı köşesinde tek şerefeli bir minareden oluşmaktaydı. Köy odası, abdest alma bölümü ve minare cami yenilenirken değiştirilmemiş, bu unsurların eski halleri muhafaza edilmiştir. Fakat yeni camide kıble yönü düzeltildiğinden bu unsurlarla olan uyum kaybedilmiştir.

1994’te inşa edilen cami harim, son cemaat yeri ve mahfilden oluşan düz tavanlı, iki sıra pencereyle aydınlatılan bir yapıya sahiptir. Harim bölümü kare planlıdır. Son cemaat yerinin sağında imam odası solunda mahfil bölümüne çıkılan merdivenler vardır. Mahfil son cemaat yerinin üstünde de devam ettirilmiş, yanlardan mihrap bölümüne doğru uzatılmıştır.

Camide zengin kalemişi süslemeler bulunmaktadır. Kalemişi süslemeler Nakkaş Mustafa Solak tarafından yapılmıştır. Tezyinat hat sanatı uygulamaları başta olmak üzere hatayi ve rumi unsurların yer aldığı zengin bir programa sahiptir. Geleneksel rumi ve bitkisel desenlerden oluşan yüzey bezemesinde, iç cephelerde tavan seviyesinden aşağıya inildikçe yoğunluğun azaldığı gözlemlenir. Yüzey bezemelerinde dikkat çeken noktalardan biri yazı dışındaki tezyinatın yazıların görünürlüğünü engellememesidir.

Kalemişi yazı uygulamaları harim tavanında müdevver yazı, ilk sıra pencerelerin üstünde mihrap merkezli kuşak yazısı, cami takımı yazılarıyla harim kapısı yazılarından oluşmaktadır. Tüm kalemişi yazılarda zemin koyu mavi, yazılar beyaz renktedir. Tavanın merkezinde bulunan dairevi yazı Kazasker Mustafa İzzet Efendi’nin Ayasofya-i Kebir Camii kubbesi için yazdığı kubbe yazısından alınmıştır. Yazıda Nur Suresi 35. Ayetin bir bölümü yazmaktadır. Kuşak yazısı 23.07 metre uzunluğunda olup 40 cm satır genişliğine (yükseklik) sahiptir. Besmeleyle başlayan kuşak yazısı metni, Mü’minun Suresi 1-17 ayetlerden oluşmaktadır. Yazının sonunda Mahmud Öncü ketebesi görülmektedir. Mermer mihrap alınlığı ile ahşap minber kapı alınlığında da hat sanatı uygulamaları vardır.

Çalışma 1990’larda halk yardımlarıyla inşa edilmiş bir köy caminin yazı programını tesbit etmek ve hat sanatı açısından yapılan uygulamaların mevkiine işaret etmeyi amaçlamaktadır.