BATILI ANLAMDA YENİ BİR TOPLUM YARATMA ARACI OLARAK HALKEVLERİ (PEOPLE'S HOUSES AS A TOOL FOR CREATING A NEW WESTERN SOCIETY)


Creative Commons License

Közleme A. O.

ULUSLARARASI SOSYAL ARAŞTIRMALAR DERGİSİ (THE JOURNAL OF INTERNATIONAL SOCIAL RESEARCH), vol.14, no.76, pp.421-436, 2021 (Peer-Reviewed Journal)

  • Publication Type: Article / Article
  • Volume: 14 Issue: 76
  • Publication Date: 2021
  • Journal Name: ULUSLARARASI SOSYAL ARAŞTIRMALAR DERGİSİ (THE JOURNAL OF INTERNATIONAL SOCIAL RESEARCH)
  • Journal Indexes: ERIC (Education Resources Information Center), Index Islamicus, Linguistic Bibliography, Linguistics & Language Behavior Abstracts, MLA - Modern Language Association Database, Political Science Complete, Sociological abstracts, Worldwide Political Science Abstracts
  • Page Numbers: pp.421-436
  • Çanakkale Onsekiz Mart University Affiliated: Yes

Abstract

Halkevleri, altı ok çerçevesinde gerçekleştirilen devrimlerin kısa yoldan ve total bir yönetim anlayışıyla oturtulma isteğinin bir yansıması olarak doğmuştur. Halkevleri aynı zamanda özgürlüklerin daraltılmasından ve ekonomik sıkıntıların hat safhaya ulaşmasından dolayı gözden düşmüş olan tek parti yönetiminin halka inerek imaj tazeleme faaliyetidir. O dönem için Avrupa’da ve Komünist Rusya’da uygulanan toplumsal mühendislik girişimleri de, Halkevlerinin kurulmasına ilham kaynaklığı oluşturmuştur. Ayrıca Jön Türklerden kalma ve bilinçsiz yığın olarak görülen halkın bilinçlendirilmesine ve dönüştürülmesine dönük elitist yaklaşım, Halkevlerini doğuran bir başka sebep olmuştur. Osmanlı Devleti’nin dağılma sürecine girmesi üzerine, Batı medeniyeti doğrultusunda milli bir bilinç yaratmak isteğiyle kurulan ve faaliyet gösteren Türk Ocakları da, Halkevlerine alt yapı oluşturmuştur. Şehirlerde Halkevi, büyük köylerde Halkodası olarak açılan Halkevleri, parti devletinin toplumu dönüştürme aracı olarak faaliyet göstermiştir. Sanattan spora, edebiyattan tarihe yeni bir toplum inşa etmeye çalışan Halkevleri, II. Paylaşım Savaşı’nın sonunda Avrupa’daki muadillerinin kapatılması ve çok partili hayata geçiş üzerine anlam krizine girerek ömrünü tamamlamıştır. Halkevleri kuruluş aşamasında hedeflenen misyonunu gerçekleştirememişse de, hem faaliyet gösterdiği dönemde, hem sonraki dönemde toplum üzerinde bir takım etkiler de bırakmıştır. Bu çalışma da, amacı, kuruluşu ve faaliyetleri çerçevesinde Halkevlerinin toplum üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini ortaya koymayı amaçlamıştır. Çalışma, literatür taramasına dayalı betimsel bir yöntemle ele alınmıştır.